TOKİ’nin 500 bin sosyal konut projesine yapılan başvurular rekor düzeye ulaşırken, vatandaşların yatırdığı 5 bin TL’lik teminat nedeniyle devasa bir fon oluştu. İlk günde 1 milyon başvurunun yapılmasıyla teminat tutarı 5 milyar TL’ye ulaştı. Başvuruların 19 Aralık’a kadar 8 milyona çıkması bekleniyor. Bu durumda sistemde birikecek para 40 milyar TL’ye yaklaşmış olacak.
Teminatların kura sonrası iade edilecek olmasına rağmen, bu para yaklaşık bir ay boyunca bankaların kasasında kalacak. Ekonomistlerin hesaplamalarına göre 40 milyar liranın 30 günlük faiz getirisi yaklaşık 1 milyar 350 milyon TL. Bu da günlük 40 milyon TL anlamına geliyor.
Kamu bankalarına faizsiz kaynak imkanı
Başvuru ücretleri Ziraat Bankası ve Halkbank üzerinden yatırılıyor. Bu teminatlara faiz işletilmediği için bankalar yaklaşık bir ay boyunca bu kaynağı faiz ödemeden kullanabilecek.
Ekonomistler, bu uygulamayı “devletin bedava mevduat elde etmesi” olarak yorumluyor.
Hesaplamalara göre, bu faiz gelirinin konut maliyetlerine yansıtılması durumunda, İstanbul’da metrekare maliyetinin 39 bin TL olduğu dikkate alındığında, sadece bu getiriden dahi 55 metrekarelik 613 konutun bedelsiz üretilebileceği belirtiliyor.
Teminatlar üretim başlamadan bankalarda bekliyor
TOKİ’nin talep toplama süreci devam ederken vatandaş tarafından yatırılan teminatlar, konut üretim süreci başlamadan önce kamu bankalarının kasasında faizsiz bir kaynak olarak duruyor.
Başvurular arttıkça bankaların kullanabileceği bu geçici fonun büyüklüğü de artmaya devam ediyor.