EXPO 2027'nin, 16 Nisan–2 Mayıs 2027 tarihleri arasında “Tek Sağlık” teması çerçevesinde İnciraltı Kent Ormanı’nda düzenlenmesi planlanıyor. Bu bağlamda ise EXPO 2027 ile ilgili olarak TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu’ndan uyarı açıklaması geldi. TMMOB tarafından yapılan açıklamada, hassas ekosistem yapısı sebep gösterilerek fuarın burada yapılmaması gerektiği bildirildi.
Rapor, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na iletildi!
TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu tarafından, 3 Kasım 2025 tarihinde İzmir Büyükşehir Belediyesi bünyesinde düzenlenmiş olan “EXPO 2027 İzmir Paydaş Çalıştayı”na katılım sağlandığı belirtilirken, çalıştayın ardından hazırlanmış olan teknik değerlendirme ve tespitleri barındıran raporun ise 10 Aralık 2025 tarihli ve 2025/16 sayılı yazı ile ilgili kuruma iletildiği ifade edildi.
"Ekolojik açıdan ağırlaştırır!"
Kent Ormanı, Çakalburnu Lagünü ve tarım alanlarının İnciraltı'nda bir bütün olarak ele alınması gerektiği ve bu ekolojik alanın önemine vurgu yapılırken; çevresel hassasiyetlerin gerekli şekilde gösterilmediği, maliyet açısından düşünülen bir yaklaşımın ise ekolojik açıdan daha ağır bir sonuç doğurabileceği belirtildi.
TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu tarafından yapılan açıklama şu şekilde:
"Tek Sağlık” temasıyla 16.04.2027 – 02.05.2027 tarihleri arasında İnciraltı Kent Ormanı’nda düzenlenecek olan EXPO 2027’ye ilişkin İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından 03.11.2025 tarihinde gerçekleştirilen “EXPO 2027 İzmir Paydaş Çalıştayı”na; TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu olarak katılım sağlanmış olup teknik değerlendirmelerimiz ve tespitlerimizi içeren raporumuz 10.12.2025 tarihli 2025.16 sayılı yazımız ile İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığına iletilmiştir. İnciraltı; Çakalburnu Lagünü, Kent Ormanı ve tarım alanları ile bütüncül bir ekosistemdir!
Gerekli çevresel hassasiyetlerin gösterilmediği, kısa vadeli maliyetlerden kaçmanın tercih edildiği bir yaklaşımda; etkinliğin maliyetinin yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda ekolojik olabileceğine dikkat çekerek EXPO 2027 fuarının İnciraltı Bölgesi’nde gerçekleştirilmemesi gerektiğini vurguluyoruz.
Festivaller, sergiler, kongreler, uluslararası spor etkinlikleri, EXPO’lar, kültür/insan hakları/gastronomi/sağlık turizmi vb. “başkenti” gibi farklı ölçekteki etkinlikler ve markalaşma çabaları, kentsel alanları dönüştürme, geliştirme amacını taşıyan neoliberal şehircilik enstrümanlarıdır. Düzenlendikleri alan ve çevrelerinde kentsel rantı artıran, gelişme ve dönüşme talebini tetikleyen, piyasa dinamikleriyle kamu idaresinin uzlaştığı durumda da maksadına hasıl olan, zaman zaman karar verici merciler tarafından bilinçli bir şekilde kullanılan kentsel stratejiler olarak da karşımıza çıkmaktadır. Kentsel mekanda gerçekleşen bu tür etkinlik ve organizasyonlar bölgede bir çekim yaratmakta, söz konusu bölge ve çevresinde kentsel gelişmeye dönük müdahaleleri meşrulaştırmaktadır.
İlk bakışta ilkesel olarak karşı çıkılamayacak olan bu organizasyonlar, “sorun” olarak tarif edilen alanlara dönük müdahaleyi kolaylaştıracak şekilde hegemonik söylemleri yaygınlaştırmakta ve müdahale için sivil toplumun rızasının inşa sürecinde önemli bir rol üstlenmektedir. Bu bağlamda EXPO 2027 için seçilen İnciraltı Bölgesi; yaklaşık 40 yıldır farklı dönemlerde farklı biçimlerde (seçim vaadi, büyük ölçekli kentsel projeler, turizm merkezi alanı, EXPO, körfez tüp geçidi vb. yöntemlerle) yapılaşma talebinin kışkırtıldığı bir alan olmasına rağmen Çakalburnu Lagünü ve birlikte bir ekosistem oluşturduğu tarım alanları ve kent ormanı verilen kentsel mücadele sonucunda korunmuştur. ²İnciralti Bölgesi Sit Statüsü Değişikliğine İlişkin Teknik Değerlendirme Raporu 23.08.2025 tarihinde yayımlanmıştır.
Raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz. 11 Ancak müdahale arzusu günümüze kadar durmamış olup son olarak 2023 yılı genel seçimlerinin hemen öncesinde bölgede 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı onaylanmış olup yine verilen hukuki mücadeleler sonucunda iptal edilmiştir. Öte yandan bölgede 29.04.2025 tarihinde 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı Değişikliği onaylanmış olup alt ölçekli planların hazırlandığına ilişkin bilgiler de kamuoyunda tartışılmaktadır. Dolayısıyla bu denli tartışmalı ve korunması için mücadele edilen bir alanda Botanik EXPO’nun düzenlenmesinin yapılan imar planı çalışmalarına meşruiyet sağlamanın aracı olacağını ifade etmek gerekmektedir. EXPO kapsamında “İnciraltı Kent Ormanı’nın zengin flora ve faunaya sahip hassas ekosisteminin bütünlük içinde korunmasının öncelikli olacağı, geçici yapıların, ekosistem değerini artıracak şekilde tasarlanacağı, EXPO alanının etkinlik sonrasında da kullanılacağı, doğa temelli çözümlerin hayata geçirileceği, döngüsel ekonomi prensiplerini uygulanacağı” belirtilse de EXPO süreci İnciraltı için önemli çevresel riskleri barındırmaktadır.
Şehir yerleşimine en yakın ve deniz kenarında kalan son doğal alan olan İnciraltı, İzmir Körfezi’nin bozulan ekosistemini dengelemeye yönelik önemli bir değer taşımaktadır. Çakalburnu Lagünü, İzmir kent merkezindeki iki önemli kentsel sulak alandan biridir. Körfez ile etkileşim halinde olan lagün, tuzlu su ekosistemini barındırmaktadır. Gerek zengin biyoçeşitlilik gerekse sağladığı ekosistem hizmetleri ile İzmir kenti için yüksek öneme sahiptir ve özenle korunmalıdır. EXPO alanının Çakalburnu Lagünü’nün hemen yanında olması; lagünü etkinlik öncesi hazırlık ve etkinlik süresince meydana gelebilecek olumsuz etkilere açık bırakmaktadır. Sonuç olarak; İzmir Botanik EXPO 2027, ülkemizde daha önce düzenlenen EXPO etkinliklerinden süre ve alan olarak çok daha küçük ölçekte bir etkinlik olsa da yer seçimi açısından önemli riskler barındırmaktadır.
Doğayı ve biyolojik çeşitliliği öne çıkaran bir EXPO’nun, doğrudan bir sulak alanın yanı başında planlanması ise etkinliğin teması ve amacı ile çelişmektedir. 12 Gerekli çevresel hassasiyetin gösterilmediği, kısa vadeli maliyetlerden kaçmanın tercih edildiği bir yaklaşımda; etkinliğin maliyetinin yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda ekolojik olabileceğine dikkat çekmek isteriz. Seçilen yerin ekolojik önemi ve hassasiyeti nedeni ile alandaki endemik türlerin ve flora-faunanın nasıl etkileneceği ilgili paydaşlarla kapsamlı bir şekilde değerlendirilmeli ve yer seçimine ilişkin karar bu değerlendirme süreçleri neticesinde tekrardan ele alınarak EXPO 2027 fuarı İnciraltı Bölgesi’nde gerçekleştirilmemelidir."