Son Mühür/Merve Turan- Son Mühür TV'de yayımlanan Sıcak Bakış programına konuk olan Prof Dr Doğan Yaşar, susuzluk, kuraklık, iklim değişikliği ve orman yangınları hakkında Tunç Erciyas'ın sorularını yanıtladı.
Haziran ayında hiç yağış almaması yangınların ama nedeni olduğunu belirtti.
"Mayıs, Haziran da yağış olmazsa toprak en ufak bir kıvılcımda çıra gibi yanar. Geçen sene de böyle oldu bu yıl da öyle... Geçen yıl kuzey taraf yanmıştı. Bu yıl rekor kırıldı. 15 bin hektar alan yandı. Çeşme, Ödemiş, Seferihisar, Buca gitti. Say say bitmedi. Dünya nüfusu her 45 yılda bir yüzde yüz artar. Ülkemizde de çok artış var. Türkiye 90 milyonu, İzmir 4,5 milyonu aştı. İnsanların en önemli iki ihtiyacı su ve barınma... Barınmada ormanların içine girdik. Domuzlar şehre girdi. 2B sorunu başladı.
Orman vasfını kaybeden alanlar arttı. Yangın tedbirleri alınması şart deniyor ancak uygulanmıyor. 1 Haziran-31 Ekim arası Ormana girişler yasak ama dinleyen yok. Hani dronlarla kontrol edilecekti. Caydırıcı ceza yok... Rusya'da orman muhafaza memurları ormanlık alana girenleri vurma yetkisi var. Tüm turistler uyarılıyor. Hükümet çok güzel piknik alanları yapmış. Orayı kullanıyorlar. Ama bizim ormanlarımızda cam şişe ve çöp atıkları... Valilik yasaklıyor. Belediye ise ormana çöp atmayın diye billboardlarda reklam yapıyor. Onun yerine ormanana girmeyin demek lazım! Orman kenarlarına piknik yerleri açılması gerek..."
"Kuraklık konusunda uyardık ama..."
Nüfusun artması ile susuzluk tehlikesi başladı. Kuraklık geleceğini önceden duyurduklarını hatırlatan Prof. Dr. Doğan Yaşar susuzluk ve körfez kirliliği ile dönemin belediye başkanı Tunç Soyer'i uyardıklarını ifade etti.
"Belediye Başkanları bilim insanlarının dinlemiyor. 16 ay oldu. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr Cemil Tugay'dan randevu alamadım. Doğa bilimciler yani jeoloji mühendislerinin dinlenmesi gerekir. Kimse bu kaynak benim diye istediği gibi kullanamaz. Benim kuyum demek mümkün değil. Su kaynakları ortaktır."
İklimi yönetememe krizi
"Tugay ne Jeoloji Mühendisleri Odası'na ne de Ziraat Mühendisleri Odası'na randevu vermemiş. Sen randevu vermezsen susuz kalırsın. Denizin kirlenir, tarımı çökertirsin. Körfezin kokar. İklim krizi olmaz iklimi yönetememe krizi olur. Yapamazsın. 2020'de söyledik kuraklık geliyor diye uyardık. Damlama sulama ve suyun kapalı halde getirilmesini belirttik. Örneğin Sarayköy'de pamuk sulaması ikiye düşürülmüştü. Adıgüzel Barajı bitti. Bu yıl sanayiden gelen arıtılmamış su geldi. Açık olarak sulama kanalından kirlilikten pamuk üremedi."
Su ile ilgili tedbir almak gerekiyor
"İzmir'de Çiğli arıtma suyu denize veriliyor. Oysa Menemen'de sulama yapılarak kullanılmalı. Suyla ilgili yasaklar koymalı, Çeşme Belediyesi bunu yapıyor. Araba yıkamak yasaklandı. Fransa'da havuzlardaki sular alındı. Suyu kullanma sınırlandırıldı. Bebek havuzları bile toplandı. Tedbir almak gerekiyor."
Su kaynakları tükeniyor
"Tahtalı Barajı seviyesi düşüyor. En kurak dönemi yaşıyoruz. Dibini göreceğiz şu an 11,6 seviyesinde... Gördes Barajı da boşaldı. Orada da 15-20 günlük su var. Bilinçsiz su kullanımı yeraltı sularını da azalttı. İZSU'nun Jeoloji uzmanlarından destek alması lazım... 16 ilde obruklar başladı. Elma, armut gibi suyu çok çeken ağaçlardan vazgeçilmeli... Göller bölgesinin çöller bölgesi olmasının sorumlusu elma ağaçlarıdır."
Bütün savaşlar sudan çıkar!
"Su bittiği gün devlet biter Dünyada bütün milletlerin çöküş sebebi susuzluktur. Bütün savaşlar su nedeniyle çıkmıştır. Gılgamış'tan bugüne 4700 yıl geçmiştir. 15 bin savaş vardır. Sudan savaş denir ya doğrudur. Doğu Akdeniz ilklerin yeridir. Her şeyin ilkinin orada olması Fırat ve Dicle'dir."
Başkanlar uzmanları dinlemiyor... Kes fabrika atıklarını körfez pırıl pırıl olsun!
"Arıtmalar çalışırsa körfez temizlenir. Piriştina zamanında her hafta Çarşamba günü bilim insanları ile toplantılar yapardı. Bizi dinledi tüm fabrikalar arıtmaları çalıştırdı. Körfez yeniden mavi oldu. Kocaoğlu döneminde müthiş bir yanlış yapıldı.
Derelerin altını betonladılar. Bilimi katlettiler. Hiçbir doğa bilimcinin kabul edebileceği bir şey değildi bu toprak suyu çekemediği için koku başladı. Kırın bu betonları... Bir de üstüne kireç döküyorlar. Fabrikaları gezip arıtma tesisleri kontrol edilmeli kirliliğin sebebi bu...Soyer Gediz denmişti ama onunla ilgisi yok. O Foça'ya gider. Körfeze dönmez. Fabrika atıklarını kes körfez temizlenir."
Bilime ters
Prof Yaşar, Kuzey sirkülasyon kanalı bilime ters olduğunu İzmirlinin parası boşa gideceğini belirtti
"Kuzey sirkülasyon kanalı açacağız diye söylenen konu da yanlış. Bilim ile hiç alakası yok. 2009'da Kocaoğlu söylemişti. Su bir yere gitmez demiştim. Bugün tekrar gündeme geldi 2.5 milyon çöpe gidecek. Onu yapmak yerine Çiğli arıtma suyu tarımda kullanılması sağlansın. Fabrikaların arıtmalarının çalışması sağlansın."
Planlama yapılmalı
"Ziraatçılar, jeologlar bir araya gelip yağışa uygun olarak tarım ürünleri yetiştirilmesi planlanmalı... ABD böyle yapıyor. Tarım bir takım oyunudur. İklim krizi değil bilim krizi yaşıyoruz ülkemizde..."
Denizlerden içme suyu elde edilebilir
"Denizlerimiz elden gidiyor. B planı olarak deniz suyunun içme suyu yapmak için bir proje yapılmalı şu an kuraklık yok. Bu yaşanan olağan ama büyük bir volkan patlaması her şeyi bozar. Tedbir olarak böyle bir proje hazır bulunmalı... "
Yapay et nereden çıktı?
Prof Yaşar, iklim kanununun korkulacak bir şey olmadığını söyledi.
"İklim kanunu AB'nin istediği bir kanun eğer onlarla alışveriş yapılacaksa bu kanun çıkması gerekiyordu. Yapay et yemek, hayvancılık bitiyor demek mümkün değil. Nereden çıkarttılar bunu anlamadım."