Son Mühür/Gamze Eskiköy- Ege Bölgesi Sanayi Odası(EBSO) ‘Üretimden Satışlar kriterine göre 100 büyük firmayı açıklamak ve ekonomik gelişmeleri değerlendirmek amacıyla basın toplantısı gerçekleştirdi.İzmir iş dünyasının nabzını tutan toplantıda konuşan EBSO Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar, Türk lirasındaki değer kaybı, kur baskısı, ihracattaki daralma ve yüksek finansman maliyetleri nedeniyle 2024 yılının sanayi sektörü için “kayıp bir yıl” olduğunu söyledi.
“2024 kayıp bir yıldı”
2024 yılını değerlendiren EBSO Yönetim Kurulu Başkanı Yorgancılar, “Bizim için kayıp bir yıldır. Bunun sebebi başında Türk lirasının etkisiyle ihracat olumsuz etkilendi. Avrupa Birliğinde eskisi gibi bir talep yok. Rusya’nın çok iyi bir pazarı vardı. A.B’de Rusya’ya ihracat yapamadı. Bunlardan kaynaklı taleplerde düşme oldu. Bankalara telefon açtım mevduat faizi istedim yüzde 50 civarında faiz koyuyorlar. 2024 yılın ihracatçılarımızın içeride mevzuat bariyerlerine ve kur baskısına takıldığı dışarıda vize sorunları yaşadığı bir yıl olmuştur. Yüksek oranda artan işgücü ve finansman faaliyetleri yavaşlayan ve iç dış talep sanayi sektörün 2 boyuttan da fazla baskılanmasına neden olmuştur. Bu baskı karşısında nakit artışı bozuldu, kredi kartı kullanımı zorlaştı” dedi.
“Otomotiv ve tekstil sektöründe şikayet çok”
Yorgancılar ayrıca, “Otomotiv ve tekstil sektöründe büyük şikayet olduğunu, Hindistan üretim olarak A.B pazarında çok önemli uygun fiyatta pazara giriyor. Geçmiş zaman 70 75 civarında ihracat yapan firma vardı. Şimdi de 932 oldu. Artarak devam ediyor” diye ekledi.
İzmir’in devleri belli oldu!
Başkan Yorgancılar, üretimden satışlara göre 2024 yılına ait en büyük 100 üyesini açıkladı:
“Listenin zirvesinde, 224 milyar 226 milyon TL’lik üretimden satış rakamıyla STAR Rafineri A.Ş.-Aliağa Şubesi yer aldı.
STAR Rafineri’yi 215 milyar 640 milyon TL ile TÜPRAŞ-İzmir Rafineri Müdürlüğü izlerken, üçüncü sırada 47 milyar 212 milyon TL ile Petkim A.Ş. yer aldı. İzmir Demir Çelik 36 milyar 507 milyon TL’lik üretimden satışla dördüncü sıraya yerleşti.
Philip Morris 35 milyar 498 milyon TL ile beşinci olurken, onu 23 milyar 538 milyon TL ile JTI Tütün Ürünleri takip etti. Abalıoğlu Yağ Sanayi ve Abalıoğlu Lezita, listeye yedinci ve sekizinci sıradan girdi. Dokuzuncu sırada Kardemir Çelik Sanayi, onuncu sırada ise Ravago Petrokimya yer aldı. Bazı firmaların üretimden satış rakamları “XX” ile gizli tutuldu.
Listenin tamamı şöyle:
Sanayici borçlu
Yorgancılar, “2024 yılında 100 büyük firmanın üretimden satışları 1 milyon 53 bin 881 milyon TL’ye ulaştı. Bu rakam, 2023 yılına kıyasla yüzde 32,3’lük bir artış anlamına geliyor. Aynı dönemde net satışlar ise 849 milyar 33 milyon TL’den 1 trilyon 128 milyar 424 milyon TL’ye yükselerek yüzde 36,45 oranında arttı. Sanayici bankalardan borç aldı” dedi.
Açıklanan verilere göre, 100 büyük firmanın üretimden satışları sektörel bazda incelendiğinde en yüksek payı kimyasal ve plastik ürünler sanayi aldı. Bu sektör, 567 milyar 203 milyon TL üretimden satış ile toplam içinde yüzde 53,8’lik paya ulaştı.
İkinci sırada gıda, üçüncü sırada demir-çelik var
Gıda sanayi 190 milyar 948 milyon TL’lik üretimden satışla ikinci sırada yer alırken, sektörün toplam içindeki payı yüzde 18,1 oldu. Demir-çelik, metal ve döküm sanayi ise 109 milyar 427 milyon TL ile üçüncü sıraya yerleşti ve yüzde 10,4’lük pay aldı
açıkladığı dış ticaret verilerine göre, İzmir 2024 yılında 16 milyar 887 milyon dolarlık ihracat ve 12 milyar 524 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirdi. Bu verilere göre kentin net ihracatı 4 milyar 363 milyon dolar olarak kaydedildi.
100 büyük firma İhracatta geriledi
100 büyük firmanın toplam ihracatı 11 milyar 54 milyon dolar olurken, bir önceki yıla göre yüzde 4 düşüş yaşandı. Aynı firmaların ithalatı ise 18 milyar 18 milyon dolar ile yüzde 5,5 oranında azaldı. Böylece 100 büyük firmanın dış ticaretinde açık dikkat çekti.
İthalatın İzmir’de yüksek görünmesinin sebebi: Merkez dışı kayıtlar
Sunumda, 100 büyük firmanın ithalatının İzmir toplam ithalatından fazla görünmesinin temel sebebi olarak, 11 büyük firmanın merkezinin farklı illerde bulunması ve TÜİK verilerine dahil edilmemesi gösterildi. Bu 11 firmanın ithalatı toplamda 12,6 milyar dolara ulaşıyor.
Satışlarda çift haneli büyüme
100 büyük firmanın 2024 yılı satış performansını açıklayan Yorgancılar, Firmaların üretimden satışları 1 trilyon 53 milyar 881 milyon TL’ye ulaşırken, bir önceki yıla göre yüzde 32,3 oranında artış kaydedildi. Net satışlar ise 1 trilyon 128 milyar 424 milyon TL’ye çıkarak yüzde 36,4 yükseldi.
Ancak ÜFE-TÜFE ortalaması dikkate alındığında net satışlardaki reel büyüme yüzde -3,4 olarak gerçekleşti. Bu da firmaların enflasyon karşısında zorlandığına işaret etti” ifadelerine yer verdi.
İzmir, 2024 yılında 16 milyar 887 milyon dolar ihracat, 12 milyar 524 milyon dolar ithalat gerçekleştirdi. Bu rakamlarla kentin net ihracatı 4 milyar 363 milyon dolar olarak açıklandı. EBSO’nun verilerine göre, kentin dış ticaret fazlası sürüyor.
100 büyük firmada dış ticaret dengesi bozuldu
Öte yandan, 100 büyük firmanın dış ticaret verileri daha farklı bir tablo ortaya koydu. Bu firmaların toplam ihracatı 11 milyar 54 milyon dolar olurken, ithalatları 18 milyar 18 milyon dolara ulaştı. Böylece ithalatın ihracattan 7 milyar dolardan fazla olması dikkat çekti.
Veri farkının nedeni: Merkez İstanbul’da ama üretim İzmir’de
Yorgancılar, “100 büyük firmanın ithalat rakamlarının İzmir’in toplam ithalatından büyük görünmesinin temel nedeni, merkezleri İstanbul’da bulunan ancak üretim tesisleri İzmir’de yer alan 11 firmanın, TÜİK dış ticaret sistemine tam yansımaması. Bu firmaların ithalatı toplamda 12,6 milyar dolar düzeyinde.
Verilere göre, pandemiden bu yana ilk kez ihracatta düşüş yaşandı. Türkiye’nin genel ihracatı yüzde 2,4 artarken, İzmir’in 100 büyük firmasında ihracat yüzde 4 oranında geriledi. İthalat ise yüzde 5,5 düştü. Başkan Yorgancılar, özellikle döviz kurundaki artışın maliyet baskısını karşılayamamasının, rekabet gücünün kaybına neden olduğunu belirtti.