Yaşar Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yazılım Mühendisliği Bölümü ile İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE) Gıda Mühendisliği Proses Laboratuvarı iş birliğiyle geliştirilen cihaz, CATCH (Compact Adulteration Testing Cabinet on Honey) adıyla tanıtıldı.
Türk Patent ve Marka Kurumu’ndan tescil alan bu sistem, gıda sahteciliğiyle mücadelede ulusal ve uluslararası alanda önemli bir başarı olarak değerlendiriliyor.
Tağşişi tek tuşla tespit ediyor
CATCH, bal, pekmez ve zeytinyağı gibi sıvı gıdalarda sahteciliği (tağşiş) yüksek doğrulukla belirleyebiliyor. Termal görüntüleme teknolojisini evrişimli sinir ağları (CNN) ile birleştiren cihaz, yalnızca ürünün sahte olup olmadığını göstermekle kalmıyor, aynı zamanda üründeki tağşiş oranını da ölçebiliyor. Çok katmanlı yapay zeka modeli sayesinde analiz süreci hem hızlanıyor hem de daha hassas hale geliyor.
Kullanıcı dostu yapı
Cihazın en dikkat çekici özelliklerinden biri, tek tuşla kullanılabilmesi. Teknik bilgi gerektirmeyen arayüzü sayesinde yalnızca araştırma laboratuvarlarında değil üretim tesislerinde, kalite kontrol birimlerinde ve market denetimlerinde de kolaylıkla kullanılabilecek. Bu özelliğiyle cihaz, pratik ve yaygın bir çözüm olma potansiyeli taşıyor.
“Hem üretici hem tüketici için avantaj”
Proje Yürütücüsü Prof. Dr. Mehmet Süleyman Ünlütürk, cihazın gıda güvenliği açısından dönüştürücü bir rol üstlendiğini vurguladı: “Bal gibi karmaşık yapıya sahip ürünlerde tağşiş tespiti yıllardır zorlu bir süreçti.
Geliştirdiğimiz CATCH cihazı, hem analiz süresini kısaltıyor hem de yüksek doğrulukla sonuç veriyor. Bu da hem üreticiler hem de tüketiciler için büyük bir avantaj.
Yakın gelecekte farklı gıda ürünlerine de uyarlanarak gıda sahteciliğiyle mücadelede etkili bir çözüm olacağını öngörüyoruz.”
Ünlütürk, patentli teknolojinin gıda sektörüne ulusal ve uluslararası ölçekte katkı sağlayacağına inandıklarını da ifade etti.
Sistemin teknik çalışma prensibi
Sistemde, birden fazla CNN modeli farklı görevler için eşzamanlı çalışıyor. Bir model sahte olup olmadığını sınıflandırırken, diğerleri tağşiş oranını tahmin ediyor.
Bu yapı, özellikle bal gibi yapısı karmaşık ve sık sahteciliğe uğrayan ürünlerde daha hızlı ve hassas sonuç alınmasını sağlıyor. Ayrıca, sistemin otomasyonu sayesinde analiz maliyetleri de ciddi ölçüde düşüyor.