İzmir’in Karşıyaka ilçesinde, Zübeyde Hanım Caddesi üzerinde yer alan Ferik Osman Paşa Camisi’nin avlusunda bulunan Zübeyde Hanım Anıt Mezarı, hem manevi hem de tarihi önemiyle dikkat çekiyor. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanım’ın ebedi istirahatgahı olan bu özel yapı, 1940 yılında İzmir Belediyesi tarafından yaptırıldı.
Atatürk gösterişli anıtı reddetmişti
Zübeyde Hanım’ın kabri, Atatürk hayattayken bir çiçek bahçesinin ortasında bulunuyordu. Mustafa Kemal Atatürk, annesinin mezarına büyük ve gösterişli bir anıt yapılmasına dair teklifleri hayatı boyunca kabul etmedi. Atatürk’ün vefatından sonra dönemin devlet adamları Hasan Rıza Soyak, Başbakan Refik Saydam ve İzmir Belediye Başkanı Dr. Behçet Uz’un girişimleriyle mezarın çevresi düzenlendi. Atatürk’ün isteğine uygun şekilde sade bir anıt inşa edildi.
Pembe taşlı mezar ve tarihi yazıt
Mezarın üstüne, Küçük Yamanlar Dağı’ndan getirilen pembe bir kaya yerleştirildi. Taşın üzerine “Atatürk’ün annesi Zübeyde burada gömülüdür. Ölümü 1923” yazıldı. Ancak orijinal mezar taşı günümüzde İzmir Arkeoloji Müzesi’nde korunuyor. Bu taşta Osmanlıca şu ifadeler yer almakta:
“Türkiye Reis-i Cumhuru Gazi Mustafa Kemal Paşa Hazretlerinin vâlide-i muhteremeleri Zübeyde Hanım’ın ruhuna rızâen lillâhi’l-Fâtihâ. Sene 1338 (1923).”
Ziyaret için kolay ulaşım
Zübeyde Hanım Anıt Mezarı, Karşıyaka İskele’ye yürüme mesafesinde bulunuyor. Vapur iskelesinden yaklaşık 10 dakikalık bir yürüyüşle Ferik Osman Paşa Camisi’ne ulaşılabiliyor. Ayrıca Karşıyaka tramvay hattındaki “Alaybey” durağında inen ziyaretçiler, kısa bir yürüyüşün ardından anıt mezara erişebiliyor.
Tarihi ve manevi miras
Zübeyde Hanım Anıt Mezarı, sadece bir kabir değil aynı zamanda Cumhuriyet tarihinin canlı tanıklarından biri olarak kabul ediliyor. Her yıl binlerce ziyaretçiyi ağırlayan bu anıt, hem Atatürk’ün annesine duyduğu sevginin hem de Türk milletinin ona gösterdiği saygının bir simgesi olarak öne çıkıyor.