İsrail’in Gazze–Mısır hattındaki Refah Sınır Kapısı’nı yalnızca Gazze’den çıkışlara izin verecek şekilde tek yönlü açacağını duyurması, uluslararası arenada geniş yankı uyandırdı.
Türkiye, Mısır, Endonezya, Ürdün, Pakistan, Katar, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) dışişleri bakanlıkları ortak bir açıklama yayımlayarak karara tepki gösterdi.
“Derin endişe duyuyoruz”
Sekiz ülkenin imzasını taşıyan açıklamada, Refah’ın tek yönlü açılmasının bölgede insani ve siyasi dengeleri bozabileceği vurgulandı.
Refah’ın yalnızca çıkışa izin verecek şekilde düzenlenmesinin, Filistinlilerin zorla topraklarından çıkarılması riskini artırdığı belirtildi.
Açıklamada şu ifadeler yer aldı:
“Refah Sınır Kapısı’na ilişkin tek taraflı uygulama açıklamalarından derin endişe duyulmaktadır. Filistin halkının zorla göç ettirilmesine yol açacak her türlü girişimi kınıyoruz.”
Trump Planı’nın ilgili maddesine atıf
Ortak bildiride, ABD’nin eski Başkanı Donald Trump tarafından önerilen barış planının 8. maddesine özellikle dikkat çekildi.
Bu maddede, Refah Sınır Kapısı’nın çift yönlü geçişlere açılması, insani yardımların kesintisiz ulaştırılması ve Filistinlilerin hareket özgürlüğünün sağlanması öngörülüyor.
Açıklamada ayrıca şu vurgu yapıldı:
“Filistin halkının kendi topraklarında kalması, vatanlarını inşa etme süreçlerine katılması ve istikrarın yeniden sağlanması için gerekli koşullar oluşturulmalıdır.”
“Trump’ın barış vizyonu tam olarak uygulanmalı”
Açıklamada, Trump döneminde hazırlanan barış girişiminin bölgesel istikrar açısından hâlâ önemli bir çerçeve sunduğu ifade edildi:
“Güvenlik ve barışın sağlanması için 'Trump Planı’nın' gecikmeden, tam olarak uygulanması gerekmektedir.”
Bu kapsamda ateşkese bağlı kalınması, Gazze’ye insani yardımların engelsiz ulaştırılması, yeniden inşa sürecinin başlaması ve Filistin Yönetimi’nin Gazze’deki sorumluluğunu yeniden üstlenebilmesi çağrısı yapıldı.
BM kararlarına vurgu: “Bağımsız Filistin şarttır”
Sekiz ülkenin ortak açıklaması, uluslararası meşruiyeti garanti altına alan BM Güvenlik Konseyi’nin 2803 sayılı kararına ve diğer tüm ilgili BM belgelerine bağlı kalınacağını teyit etti.
Açıklamada, iki devletli çözümün tek geçerli yol olduğu bir kez daha hatırlatıldı:
“Doğu Kudüs’ü başkent yapacak, 1967 sınırlarını esas alan bağımsız Filistin Devleti’nin kurulması adil ve kalıcı barışın ön koşuludur.”
Refah tartışmasının arka planı: Açıklamalar çelişti
3 Aralık’ta İsrail ordusuna bağlı COGAT, Refah’ın “yakında açılacağını” duyurmuş ancak geçişlerin yalnızca Gazze’den Mısır’a çıkış şeklinde olacağını belirtmişti.
COGAT’ın açıklamasında, çıkışlarda İsrail ve AB misyonunun onay mekanizması işletileceği ifade edilmişti.
Ancak kısa süre sonra Mısır hükümeti bu açıklamayı “gerçeği yansıtmıyor” diyerek yalanladı.
Ateşkes anlaşmasının 8. maddesi: Refah’ın çift yönlü açılması şart
ABD ve Türkiye’nin öncülüğünde sağlanan 20 maddelik Hamas–İsrail ateşkes anlaşmasının 8. maddesi, Refah’ın çift yönlü açılmasını, insani yardımların kesintisiz girişini ve sivillerin zorla göç ettirilmemesini garanti altına alıyor.
Bu nedenle İsrail’in tek yönlü açma kararı, ateşkese ve uluslararası mutabakata aykırı bir adım olarak yorumlanıyor.