Son Mühür/Merve Turan- Türkiye’de yaşlı nüfus hızla artmaya devam ediyor. 2019 yılında 7 milyon 550 bin 727 olan 65 yaş ve üzeri nüfus, son beş yılda %20,7 artarak 2024 yılında 9 milyon 112 bin 298 kişiye ulaştı. Yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı ise 2019’da %9,1 iken, 2024 yılında %10,6’ya çıktı.
2024’te yaşlı nüfusun %44,6’sını erkekler, %55,4’ünü ise kadınlar oluşturuyor. Bu oranlarla birlikte Türkiye’nin yaşlı nüfusu, dünya genelinde hızlı bir artış gösteren demografik dönüşüm sürecini yakından hissediyor.
Yaşlı nüfus oranı artacak
Nüfus projeksiyonlarına göre, 65 yaş ve üzeri bireylerin oranı 2030 yılında %13,5’e ulaşacak. 2040 yılı için tahmin edilen oran ise %17,9. Uzun vadeli projeksiyonlar, Türkiye’nin yaşlı nüfus oranının 2080 yılı itibarıyla %33,4’e, 2100 yılında ise %33,6’ya çıkacağına işaret ediyor.
Bu artış, doğurganlık oranlarının düşmesi ve yaşam süresinin uzamasıyla bağlantılı olarak daha da hızlanacak. Buna karşın, doğurganlık oranlarını artırmaya yönelik tedbirlerin etkisiyle yaşlı nüfus oranının artışı bir miktar daha yavaşlayabilir.
65-74 yaş grubu
Yaşlı nüfusun yaş grubuna göre dağılımı incelendiğinde, 2024 yılı itibarıyla %63,4’ü 65-74 yaş grubunda yer alırken, %28,8’i 75-84 yaş grubunda ve %7,8’i 85 yaş ve üzerindekilerden oluşuyor. Türkiye’de yaşlı nüfusun büyük kısmı, hala genç sayılabilecek bir yaş diliminde bulunuyor.
Ayrıca 2024 yılı itibarıyla 100 yaşını aşan yaşlı sayısı 7 bin 632 olarak belirlendi.
Yaşlı bağımlılık oranı
Çalışma çağındaki kişilere oranla yaşlı nüfusun sayısını gösteren yaşlı bağımlılık oranı, 2024 yılı itibarıyla %15,5’e yükseldi. Bu oran, 2030 yılında %19,5, 2040 yılında ise %26,5’e ulaşacak. Yaşlı nüfusun artışıyla birlikte, yaşlılara yönelik bakım ve sosyal hizmetlerin öneminin de giderek arttığı öngörülüyor.
Türkiye’nin en yaşlı ili
Yaşlı nüfus oranı en yüksek il, 2024 yılı itibarıyla %20,8 ile Sinop oldu. Sinop’u, %20,2 ile Kastamonu ve %19,1 ile Giresun izledi. Öte yandan, yaşlı nüfus oranının en düşük olduğu iller ise Şırnak, Hakkari ve Şanlıurfa olarak belirlendi.
Yaşlıların eğitim durumu iyileşiyor
Yaşlı nüfusun eğitim durumu da gelişim göstermeye devam ediyor. 2023 yılı itibarıyla, yaşlı nüfusun %87,5’i okuma yazma biliyor. Bu oran 2019 yılında %83,1’di. Özellikle yaşlı kadınlarda okuryazarlık oranı artarken, erkeklerde ise hala eğitim seviyeleri daha yüksek.
Yaşlılar sosyal hayatlarında zorluklarla karşılaşıyor
2023 yılı itibarıyla Türkiye'deki yaşlıların %10,1’i görme, %10,6’sı ise işitme sorunları yaşıyor. Ayrıca, yaşlıların %27,1’i yürümekte veya merdiven çıkmakta zorlanıyor. Yaşlıların günlük yaşam aktivitelerinde bağımsızlıklarını sürdürmesi, toplumun yaşlanma süreciyle başa çıkabilmesi adına büyük önem taşıyor.
Türkiye’de 1,7 milyon yaşlı tek başına yaşıyor
2024 verilerine göre, Türkiye’de 65 yaş ve üzeri 1 milyon 750 bin 900 yaşlı tek başına yaşıyor. Bu hanelerin %74’ünü kadınlar, %26’sını ise erkekler oluşturuyor. Tek kişilik yaşlı hanehalkı oranının en yüksek olduğu il Balıkesir olurken, en düşük oran ise Hakkari’de kaydedildi.