Son Mühür/Gamze Eskiköy- 2024 Sayıştay raporuna göre Milli Eğitim Bakanlığı’na 2024 yılında 1 trilyon 127 milyar TL ödenek tahsis edildi, yıl sonu itibarıyla 1 trilyon 105 milyar TL harcama yapıldı. Ancak bu devasa bütçeye rağmen bakanlığın mali tablolarında ciddi eksiklikler bulundu.
Denetçiler, Avrupa Birliği fonlarıyla yapılan okul binalarının geçici kabul sonrası kayıtlara geçirilmediğini, kamulaştırma bedellerinin yanlış hesaplara yazıldığını ve kıdem tazminatı karşılıklarının hem eksik hem de hatalı hesaplandığını tespit etti.
Raporun tam bulguları
BULGU 1: Geçici Kabulü Yapılan Okul Binalarının İlgili Maddi Duran Varlık Hesabına Kaydedilmemesi
“Bakanlık İnşaat Emlak Genel Müdürlüğünce Avrupa Birliği fonlarıyla inşa edilen okul binalarından geçici kabulü yapılıp eğitim-öğretim faaliyetlerinde kullanılmaya başlananların, tahsis işlemi yapılmak suretiyle ilgili maddi duran varlıklar hesabına aktarılmadığı görülmüştür.
Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği'nin 187’nci maddesinde, kamu idarelerine ait olup yapımı süren maddi duran varlıklar için yapılan her türlü madde ve malzeme ile işçilik ve genel giderlerin, geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan hâllerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarihte ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılıncaya kadar izlenmesi için 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabının kullanılacağı düzenlenmiştir.
Buna göre, yeni okul inşasına yönelik harcamalar geçici mahiyetteki söz konusu hesapta izlenecek, geçici kabulü yapılanlar ise tahsis işlemleri yapılmak suretiyle 252.03 Tahsisli Kullanılan Taşınmazlar Hesabına aktarılacak, bu suretle de yapılmakta olan yatırımlar hesabındaki kayıtlar kapatılacaktır.
Yapılan incelemede, İnşaat ve Emlak Genel Müdürlüğünce AB fonlarıyla inşa edilen bina inşaatlarından geçici kabulü yapılanların tahsis işlemi yapılmak suretiyle ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılmadığı, dolayısıyla da halen yapılmakta olan yatırımlar hesabında izlenmeye devam edildiği görülmüştür.
Kamu idaresi cevabında, geçici kabulü yapılıp eğitim-öğretim faaliyetlerinde kullanılmaya başlanan binaların tespit işlemlerinin tamamlandığı, söz konusu binalara ilişkin gerekli muhasebe kayıtlarının yapılmasının saymanlıktan yazı ile istendiği belirtilmiştir.
Buna göre, Bakanlık mali tablolarındaki tahsisli taşınmazlara yönelik kayıtların gerçek durumu tam ve doğru olarak göstermesini teminen, geçici kabulü yapılan binaların ilgili maddi duran varlık hesabına aktarımını sağlamaya yönelik muhasebe kayıtlarının yapılması gerekmektedir"
BULGU 2: Kamulaştırmaya İlişkin Harcamaların Arazi ve Arsalar Hesabında Muhasebeleştirilmesi
“Bakanlığın taşra birimlerinde, maddi duran varlık hesap grubunda yer alan arazi ve arsalar hesabına yapılan borç kayıtlarının henüz tahsis işlemi yapılmamış arsalara ilişkin kamulaştırma bedeli ve mahkeme masrafları gibi harcamalara ilişkin olduğu, söz konusu borç kayıtlarının karşılığında ilgili sermaye alt hesabının alacaklandırılmadığı, dolayısıyla da mali tablolarda kuruma tahsisli arsa kayıtlarının gerek varlık gerekse yükümlülük bakımından yanlış bilgi içerdiği görülmüştür.
Buna göre, Bakanlığa tahsisli arsa tutarlarının mali tablolarda gerek varlık gerekse yükümlülük bakımından gerçek değerini göstermesini teminen, arazi ve arsalar hesabına yapılan kayıtların mevzuata uygunluğunun, kamulaştırma ve benzeri edinimlere ilişkin tahsis öncesi harcamaların geçici bir hesapta veya nazım hesaplarda izlenmesi suretiyle sağlanması gerekmektedir"
BULGU 3: Kıdem Tazminatı Karşılıklarının Eksik ve Hatalı Hesaplanarak Muhasebeleştirilmesi
“Bakanlığın merkez ve taşra teşkilatlarında, ilgili mevzuatı uyarınca hesaplanıp ödenen kıdem tazminatlarının ihtiyatlılık ilkesi gereğince karşılıklarının ayrılmasında ve dönemsellik ilkesi gereğince muhasebeleştirilmesinde eksikliklerin bulunduğu görülmüştür.
İhtiyatlılık ilkesi uyarınca ayrılması gereken kıdem tazminatı karşılıklarının ilgili hesaplara tam ve doğru olarak kaydedilmesi, ödenecek tutarların da dönemsellik ilkesi uyarınca dönem sonlarında kısa vadeli hesap grubuna aktarılması gerekmektedir.”
“Gerçeği yansıtmıyor”
Sayıştay, bu bulgularla birlikte bakanlığın mali tablolarının birçok kalemde gerçek durumu yansıtmadığını vurguladı. Denetim raporuna göre MEB, hem AB fonlarıyla yapılan binaları hem de kamulaştırma ve kıdem tazminatı kayıtlarını eksik ya da hatalı muhasebeleştirdi.