Türkiye, Temmuz ayının son günlerinde Basra Alçak Basıncı'nın getirdiği kavurucu sıcaklar ve kuru "fön" rüzgarlarının etkisi altında. Mevsim normallerinin 6 ila 12 derece üzerinde seyreden sıcaklıklar, ülkenin dört bir yanında yaşamı zorlaştırıyor. İzmir Bakırçay Üniversitesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şermin Tağıl, bu dönemde gündüzleri aşırı ısı stresinin, geceleri ise tropikal gecelerin yaşandığını belirtti. Yurdun birçok noktasında termometrelerin gündüz 40, akşamları ise 30 derecenin üzerini gösterdiğini ifade eden Tağıl, bu durumun küresel ısınma ile doğrudan ilişkili olduğunu vurguladı.
Akdeniz Havzası'nda artan ısı dalgası riski
Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Uzmanı Prof. Dr. Şermin Tağıl, dünya genelinde sıcaklıkların rekor seviyelere ulaştığına dikkat çekerek, özellikle Akdeniz Havzası'nın küresel ortalamanın neredeyse iki katı hızla ısındığını ifade etti. Bu durumun, sıcak hava dalgalarının hem daha yoğun hem de daha uzun süreli yaşanmasına neden olduğunu anlatan Tağıl, son günlerde etkili olan bu sıcak hava dalgasının yalnızca orman yangını riskini artırmakla kalmadığını, aynı zamanda insan sağlığı ve ekosistem üzerinde su yoksunluğu gibi ciddi olumsuz etkilere yol açtığını dile getirdi. Vücudun aşırı ısıyı dışarı atamaması sonucu ortaya çıkan "ısı stresi"nin insan sağlığını tehdit ettiğini belirten Tağıl, özellikle temmuz ayının son haftasında Türkiye'nin yüzde 80'inden fazlasında hissedilen sıcaklığın 32 derece ve üzerinde seyrettiğini, bunun da şiddetli ısı stresi yaşandığının bir göstergesi olduğunu vurguladı. Batı, Güney ve Doğu Anadolu'nun büyük kesiminde hissedilen sıcaklıkların 38 derece ve üzerine çıkarak çok şiddetli ısı stresi oluşturduğunu, özellikle Güneydoğu Anadolu'da ise hissedilen sıcaklıkların 46 derece ve üzerine çıkarak aşırı ısı stresinin etkisini gösterdiğini ekledi.
"Tropikal gece" sayısında endişe verici artış
Prof. Dr. Şermin Tağıl, gündüz sıcaklıklarının yanı sıra gece saatlerinde de etkisini sürdüren ve sıcaklığın 20 derecenin altına düşmemesi anlamına gelen "tropikal gece" etkisinin giderek yaygınlaştığını belirtti. Ülkemizde tropikal gece sayısının her geçen yıl arttığına dikkat çeken Tağıl, daha önce yalnızca Güneydoğu Anadolu'da görülen bu durumun, artık Güney, Batı ve İç Anadolu'da da sıkça karşılaşıldığını ifade etti. 2024 yılında Batı Anadolu'da yaklaşık 40 tropikal gece yaşandığını hatırlatan Tağıl, bu yaz da, özellikle içinde bulunulan haftalarda gece sıcaklıklarının yer yer 25 derecenin üzerinde seyrettiğini dile getirdi. Bu tür tropikal gece sayısındaki artışların iklim değişikliğinin somut bir göstergesi olduğunu ve bazı bölgelerin ikliminin tropik özelliklere doğru kaydığının ciddi bir işareti olduğunu vurguladı. Gece sıcaklıklarının 20 derecenin altına düşmemesinin, uyku kalitesini düşürmenin yanı sıra tarım ve enerji talebi gibi birçok alanda olumsuz etkilere yol açtığını belirten Tağıl, ısı stresi ve tropikal gecelerin artışının, iklim değişikliğinin günlük yaşamımıza ne kadar nüfuz ettiğini açıkça ortaya koyduğunu sözlerine ekledi.
Vatandaşların gündüz ve gece sıcaklık şikayetleri
İzmir'de rekor sıcaklıkların yaşandığı bu günlerde, akşam saatlerinde serinlemek amacıyla Kordonboyu'nda vakit geçiren vatandaşlar da aşırı sıcaklıklardan duydukları rahatsızlığı dile getirdi. Emir Aksel, "Gündüz ayrı, gece ayrı sıcak. Klimasız yaşam çok zorlaştı. Bunaltıcı bir sıcak var ve bu durum ister istemez huzursuzluk ve stres yaratıyor," ifadelerini kullandı. Aksel, artık "Gece olsun da rahat uyku çekelim" bile diyemediklerini belirterek, kliması olmayanlar için sürecin çok daha zorlu olduğunu ve gece hava sıcaklığının 20 derecenin üzerinde seyrettiğini söyledi. Hasan Gülmez de sıcaklardan korunmak için klima kullandıklarını ve mümkün olduğunca evden çıkmamaya çalıştıklarını vurguladı. "Sıcaktan korunamayınca stres yaşıyoruz. Dolayısıyla evlerden fazla çıkmamaya çalışıyoruz. Akşam saatlerinde balkona çıkıyoruz ama balkonda bile durulacak durumda değil," diyen Gülmez, gece saatlerinde tropikal olarak adlandırılan sıcaklıkların 35 derecelerde seyrettiğini dile getirdi.