Son Mühür/Gamze Eskiköy- İnsanları hastalıktan korumak ve aşılamayı teşvik etmek amacıyla her yıl Nisan ayının son haftası “Aşı Haftası” olarak kutlanıyor. Aşılama, milyonlarca insanın hayatını kurtaran en etkili ve maliyeti en düşük tedavi yöntemi olmasına rağmen, bugün dünyada hâlâ milyonlarca aşılanmamış veya eksik aşılı çocuk bulunuyor.
Dünyada milyonlarca çocuk hâlâ ya hiç aşılanmıyor ya da eksik aşılı kalıyor. Tüm Eczacı İşverenler Sendikası (TEİS) Genel Başkanı Ecz. Nurten Saydan ise, Türkiye'de HPV aşısının hâlâ devlet ödeme kapsamına alınmadığına dikkat çekerek, toplum sağlığı için aşılama çağrısında bulundu.
“DTP aşısı 2023 yılında %84'te kaldı”
Bulgulara göre, küresel bağışıklama kapsamı için önemli bir gösterge olan difteri, tetanos ve boğmaca (DTP) aşısının üç dozunu alan çocukların oranı 2023 yılında %84'te kaldı. Buna karşın, tek bir doz aşı bile olmayan çocukların sayısı 2022'de 13,9 milyon iken, 2023'te 14,5 milyona yükseldi.
“Aşı takvimine tek dozluk HPV aşısı eklenmesi olumlu oldu”
Yeni veriler, bağışıklama kapsamındaki bazı olumlu gelişmelere de dikkat çekiyor. İnsan papilloma virüsü (HPV), menenjit, pnömokok, çocuk felci ve rota virüsü hastalıklarına yönelik olanlar da dahil olmak üzere yeni ve az kullanılan aşıların istikrarlı bir şekilde uygulanmaya başlanması sayesinde birçok ülkede koruma alanları genişlemeye devam ediyor.
Örneğin, rahim ağzı kanserine karşı koruma sağlayan HPV aşısının en az bir dozunu alan ergenlik çağındaki kızların oranı 2022'de %20 iken, 2023'te %27'ye yükseldi. Bu artış, büyük ölçüde Bangladeş, Endonezya ve Nijerya gibi ülkelerdeki istikrarlı uygulamalarla sağlandı. Aşı takvimine tek dozluk HPV aşısı eklenmesi de aşılama kapsamını artırmaya yardımcı oldu.
“Rahim ağzı kanseri aşısı olan tek kanser türü”
Konuyla ilgili açıklama yapan TEİS Genel Başkanı Ecz. Nurten Saydan “Henüz ülkemizde rutin aşı uygulamaları içerisinde yer almayan bu aşı ücrete tabi olarak serbest eczanelerden temin edilebilmektedir. Rahim ağzı kanseri dünyada kadınlar arasında en sık görülen kanser türlerinden biri ve her yıl dünyada 500 binden fazla kadının ölümüne sebep oluyor. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğünün açıklamasına göre; Rahim ağzı kanseri, dünyada kadınlarda meme kanseri ve kalın bağırsak kanserinden sonra üçüncü sıklıkta görülürken, ülkemizde onuncu sıradadır. Uluslararası verilere göre 2018 yılında ülkemizde yaklaşık 2500 kadına serviks kanseri tanısı koyulmuştur. Rahim ağzı kanseri aşısı olan tek kanser türü olduğu için bu hastalıktan korunmak için mutlaka aşılanmalı” dedi.
“Aşılamayla 3 milyon ölüm engelleniyor”
HPV aşısı kansere karşı en etkili mücadele yöntemlerinden biri olduğunun altını çizen Saydan, “HPV aşısının koruyuculuk oranı yüzde 99.7. Bu aşı 9-15 yaş aralığındaki kız ve erkek çocuklarına yapılması durumunda yüzde yüze yakın koruyuculuk sağlıyor. İleri yaşlarda yapılan aşının koruyuculuğu düşüyor. Bu yüzden HPV aşısı ülkemizde de çocuklara 9-15 yaş aralığında yapılmalıdır. Aşılama ile yılda 3 milyon ölüm engelleniyor. DSÖ tarafından aşılanma, hastalıkların ve buna bağlı ölümlerin önlenmesi açısından en önemli ve maliyeti en düşük toplum sağlığı müdahaleleri arasında kabul ediliyor. DSÖ’nün raporuna göre küresel bağışıklama yılda yaklaşık 3 milyon ölümü engelliyor. Bağışıklama hizmetlerinde temel amaç; toplumda, özellikle bebek ve çocuklarda aşı ile önlenebilir hastalıkların ortaya çıkışını engellemek, dolayısıyla bu hastalıklardan kaynaklanan ölümlerin ve sakatlıkların önüne geçmektir” ifadelerine yer verdi.
İtalya’dan aşılama zorunluluğu örneği
İtalya’da aşı yaptırmayan çocukarın okula gidemediğine dikkat çeken Saydan sözlerini şöyle noktaladı:
“Bu konuda İtalya önemli bir adım atarak geçtiğimiz yıllarda aralarında çocuk felci, tetanos, difteri, boğmaca, kızamık, kabakulak ve suçiçeğinin de yer aldığı 10 aşıyı, 16 yaş altı çocuklar için zorunlu hale getirdi. Bu aşıları yaptırmayan çocukların okullara kaydı yapılmıyor ve velilere 500 Euro’ya varan cezalar veriliyor. Eczane eczacılarının sendikası TEİS olarak, vatandaşlarımıza kendilerinin ve çocuklarının aşılarını kontrol için aile hekimlerine danışmalarını, eksik olan, zamanı gelmiş aşılarını kontrol etmeleri gerektiğini anımsatarak, toplum sağlığı için aşılanmak gerektiğini bir kez daha önemle hatırlatıyoruz”