Son Mühür/ Merve Turan - İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay’ın kenti dirençli hale getirme hedefi doğrultusunda afet risklerini azaltmaya yönelik çalışmalar bilimsel, bütüncül ve katılımcı bir anlayışla yürütüldü. Deprem, tsunami ve diğer doğal afetlere karşı geliştirilen projelerle İzmir’in afetlere karşı dayanıklılığının artırılması amaçlandı.
Bu kapsamda İzmir Deprem Master Planı çalışmalarına başlandı. Dokuz Eylül Üniversitesi ile İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü yürütücülüğünde yapılacak çalışmalar için hazırlanan protokol taslakları mecliste oy birliğiyle kabul edildi. Planın 2026 yılı içerisinde tamamlanması hedeflendi.
Zemin yapısı ayrıntılı biçimde analiz edildi
Bayraklı, Bornova, Konak, Karşıyaka ve Çiğli ilçelerini kapsayan mikrobölgeleme çalışmaları ile kentin zemin yapısı ayrıntılı biçimde incelendi. Çalışmalarda ilerleme oranı yüzde 55 seviyesine ulaştı.
Bornova, Konak ve Bayraklı ilçelerini kapsayan Bornova baseninde 2021 yılında başlatılan çalışmalarda yaklaşık 7 bin hektarlık alan ele alındı. Toplam derinliği yaklaşık 40 kilometre olan 1375 sondaj kuyusu açıldı. Alınan zemin ve kaya örnekleri üzerinde yaklaşık 32 bin deney yapıldı. Jeofizik çalışmalar 1500’e yakın noktada gerçekleştirildi. Bu sürecin 2026 yılında tamamlanması planlandı.
Karşıyaka’daki mikrobölgeleme çalışmaları 2025 yılı içerisinde başladı. Planlanan 120 sondaj kuyusundan 46’sı tamamlandı. Toplam 7 bin 590 metre olarak öngörülen sondaj çalışmalarının bin 653 metresi gerçekleştirildi. Mikrogravite ölçümleri 120 noktada tamamlandı. Çalışmanın 2026 yılında bitirilmesi hedeflendi. Bayraklı ve Konak’taki mikrobölgeleme çalışmalarının da 2026 yılında başlatılması planlandı.
Aktif faylar paleosismoloji ile incelendi
İzmir ve yakın çevresindeki aktif fay hatları paleosismoloji çalışmalarıyla ele alındı. Açılan hendekler sayesinde fayların geçmişte ürettiği depremler, tekrar aralıkları ve olası deprem büyüklükleri belirlendi. Çalışmaların yüzde 80’i tamamlandı.
Toplam 25 aktif fay hattı üzerinde planlanan 111 hendek lokasyonunun 90’ı tamamlandı. Bu hendeklerin 64’ü il sınırları içinde, 26’sı il dışında yer aldı. Çalışmalarla fayların son 10 bin yıl içerisindeki deprem üretme potansiyeli ortaya konuldu.
Kıyı ilçeleri için tsunami senaryoları hazırlandı
Kıyı ilçelerinde tsunami riskine karşı deniz içi sondajlar, paleotsunami araştırmaları ve sayısal modellemeler yapıldı. Bu çalışmalar sonucunda olası tsunami risk haritaları oluşturularak afet planlamalarına veri sağlandı. Projede ilerleme oranı yüzde 90 seviyesine ulaştı.
Denizde yapılan sondajlarda 24 farklı noktadan toplam 95 metre karot örneği alındı. Kıyı bölgelerinde 29 lokasyonda paleotsunami amaçlı araştırma çukurları açıldı. Elde edilen numuneler ayrıntılı analizler için ilgili laboratuvarlara gönderildi.
Yapı stoku envanteri oluşturuldu
Deprem riskini azaltmaya yönelik çalışmalar kapsamında mevcut yapı stoku da incelendi. Bayraklı ve Bornova ilçelerinde toplam 94 bin 773 yapıda envanter çalışması tamamlandı. Karşıyaka’da bulunan 22 bin 767 yapı için 2025 yılı içerisinde çalışmalara başlandı. Tüm ilçeleri kapsayan yapı stoku çalışmalarının 2026 yılında tamamlanması hedeflendi. Projenin ilerleme oranı yüzde 60 olarak kaydedildi.
Toplum temelli afet bilinci güçlendirildi
Teknik çalışmaların yanı sıra toplum temelli afet yönetimi yaklaşımı da benimsendi. Mahalle muhtarları ve mahalle sakinlerinin katılımıyla gönüllülere yönelik “Temel Afet Bilinci ve İlkyardım” eğitimleri verildi. Orman köylerinde ise olası yangınlara karşı “Temel Yangın Eğitimi” düzenlendi.
Amaç: Afetlere karşı dirençli İzmir
Yürütülen çalışmalarla İzmir’de yalnızca afetlere müdahale eden değil, riskleri önceden azaltan ve hazırlıklı bir kent modeli oluşturulması hedeflendi. Bilimsel veriye dayalı ve katılımcı yaklaşımla İzmir’in afetlere dirençli kentler arasında yer alması amaçlandı.