Son Mühür- Cambridge Üniversitesi’nden araştırmacılar, 0–90 yaş aralığındaki 3 bin 802 kişinin beyin taramalarını analiz ederek beynin yaşam boyunca beş ana döneme ayrıldığını belirledi. Nature Communications dergisinde yayımlanan çalışma, bu dönemlerin dört kritik dönüm noktasıyla birbirinden ayrıldığını ortaya koydu.
Ergenlik 32 yaşına kadar sürüyor
Çalışmanın en dikkat çekici bulgularından biri, ergenlik süresine ilişkin sonuçlar oldu. Bilim insanları, beynin ergenlikten yetişkinliğe geçişinin 32 yaşına dek sürdüğünü saptadı.
Baş araştırmacı Dr. Alexa Mousley, şu ifadeleri kullandı:
“Beyin, ergenliğin başlangıcından erken 30’lara kadar uzanan doğal bir dönüşüm sürecinden geçiyor. Bu dönem, çoğu kişinin ‘ergenlik’ olarak düşündüğünden çok daha geniş bir yaş aralığını kapsıyor.”
Beynin olgunlaşması 30 yıl sürüyor
Ekip, beynin sinir bağlantılarını değerlendiren diffüzyon MRI tekniğini kullanarak binlerce görüntüyü karşılaştırdı. Analizler, beynin yapısal olgunluğa ulaşmasının yaklaşık 30 yıl sürdüğünü gösterdi.
Çocukluk döneminde hızlı yeniden yapılanma
Bu dönemde beynin gelişimi oldukça hızlı ilerliyor.
Yalnızca en aktif bağlantılar korunuyor
Gri ve beyaz madde hacmi artıyor
Beyin kıvrımları daha sabit bir form kazanıyor
9–32 yaş: uzun süren ergenlik evresi
Yaklaşık dokuz yaşında beynin ilk büyük dönüm noktası yaşanıyor. Bu uzun süreçte:
Bağlantılar daha verimli hale geliyor
Kısa ve doğrudan iletişim yolları güçleniyor
Bilişsel performans artıyor
Ancak bu dönem aynı zamanda ruhsal bozuklukların görülme riskinin yükseldiği bir evre olarak öne çıkıyor.
Yetişkinlikte yapısal durağanlık
Yetişkinlik döneminde beyin yapısı daha stabil bir hale geliyor.
Beyin bölgeleri uzmanlaşarak birbirinden daha fazla ayrışıyor
Zeka ve kişilik özelliklerindeki durağanlıkla paralel bir süreç işliyor
Erken yaşlanmada bağlantılar zayıflıyor
Bu evrede beyaz maddede bozulmalar ve bağlantılarda hafif zayıflamalar görülüyor. Ayrıca yaşla birlikte hipertansiyon gibi beyni etkileyen sağlık sorunlarının sıklığı artıyor.
83 yaş sonrası: geç yaşlanmada belirgin çöküş
83 yaş sonrasında beynin bağlantısallığında belirgin bir düşüş yaşanıyor.
Beyin bölgeleri arasındaki iletişim zayıflıyor
Bazı bölgeler kritik hale gelirken genel işlevsellik azalıyor
Nörolojik hastalıkların anlaşılmasına katkı sağlayabilir
Araştırmacılar, beynin yaşam boyunca geçirdiği bu dönüşümlerin dikkat, dil, hafıza ve davranışlarla ilişkili birçok nörolojik ve psikiyatrik sorunun daha iyi anlaşılmasına katkı sunabileceğini ifade ediyor.