İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi’nde düzenlenen basın toplantısında 2025 Nobel Kimya Ödülü sahipleri açıklandı. Yapılan duyuruya göre, Japon bilim insanı Susumu Kitagawa, Avustralyalı Richard Robson ve Amerikalı Omar M. Yaghi, "metal-organik çerçevelerin geliştirilmesi" konusundaki çalışmalarıyla ödüle layık görüldü.
Araştırmacıların geliştirdiği bu yeni moleküler yapılar, metal-organik iskeletler olarak adlandırılıyor ve moleküllerin girip çıkabildiği geniş boşluklara sahip. Bu yapılar, çöl havasından su toplama, sudaki kirleticileri arındırma, karbondioksiti yakalama ve hidrojen depolama gibi uygulamalarda kullanılıyor. Geçen yılın Nobel Kimya Ödülü ise, "bilgi-işlemsel protein tasarımı" alanındaki çalışmaları nedeniyle David Baker ile, "protein yapı tahmini" çalışmaları nedeniyle Demis Hassabis ve John Jumper’a verilmişti.
Kimya Ödülü sahiplerinin kariyerleri
Susumu Kitagawa, 1951 yılında Japonya’nın Kyoto şehrinde doğdu. Lisans eğitimini tamamladığı Kyoto Üniversitesi’nde 1975-1979 yılları arasında hidrokarbon kimyası alanında doktora derecesi aldı. 1979’da Kindai Üniversitesi’ne yardımcı doçent olarak atanan Kitagawa, 1988’de doçent unvanını kazandı. 1992’de Tokyo Metropolitan Üniversitesi’nde inorganik kimya alanında; 1998’de ise Kyoto Üniversitesi’nde sentetik ve biyolojik kimya bölümlerinde profesörlük görevine başladı. 2007’de Entegre Hücre-Malzeme Bilimleri Enstitüsü’nün (Institute for Integrated Cell–Material Sciences) kurucularından biri olarak müdür yardımcılığı görevini üstlendi.
Avustralyalı Richard Robson, 1937 yılında İngiltere’nin Glusburn kentinde dünyaya geldi. Oxford Üniversitesi Kimya Bölümü’nden mezun olduktan sonra 1962-1964 yıllarında California Teknoloji Enstitüsü’nde, 1964-1965 yıllarında ise Stanford Üniversitesi’nde doktora sonrası araştırmalar yaptı. 1966-1970 yılları arasında Avustralya’daki Melbourne Üniversitesi’nde kimya bölümünde öğretim üyeliği yapan Robson, kariyeri boyunca bu görevi sürdürdü.
ABD’li Omar M. Yaghi ise 1965 yılında Ürdün’ün başkenti Amman’da doğdu. Kimya alanında doktora derecesini ABD’de Illinois Üniversitesi Urbana-Champaign’den alan Yaghi, Harvard Üniversitesi’nde doktora sonrası araştırma görevlisi olarak görev yaptı. Halen California Üniversitesi’nde profesörlük yapan Yaghi, Berkeley Küresel Bilim Enstitüsü’nün kurucu direktörü olarak, gelişmekte olan ülkelerde araştırma merkezleri kurmayı ve genç akademisyenlere keşfetme ve öğrenme fırsatları sunmayı amaçlayan projeleri yürütüyor.