Son Mühür / Ayşegül Koç - Aliağa Belediyesi, tarihi Helvacı beldesinde yüzyıllardır dokunan Helvacı Kilimi’nin korunması ve geleceğe taşınması adına önemli bir adım attı. 2023 yılı Eylül ayında Türk Marka ve Patent Kurumuna Coğrafi İşaret Tescil Başvurusu yapan belediye, geniş çaplı bir araştırma süreci yürüttü.
Türkiye'nin dört bir yanından ve dünyanın çeşitli ülkelerinden Helvacı Kilimi'ne dair bilgi, belge ve dokümanlar toplanarak, üniversitelerle iş birliği içinde bilimsel saha çalışmaları gerçekleştirildi.
Teknikler ve alanlar detaylandırıldı
Bu süreçte, Ardahan Üniversitesi İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi öğretim üyesi Dr. Ebru Subaşı tarafından hazırlanan rapor, Helvacı Kilimi’nin kendine has motiflerini, dokuma tekniklerini ve kullanım alanlarını detaylandırdı. Türk Marka ve Patent Kurumu, bu titiz çalışmayı değerlendirdi ve 1 Mart 2025 tarihinde Helvacı Kilimi’ni Coğrafi İşaretli Ürün olarak tescilledi.
1714 nolu Mahreç Coğrafi İşaret Tescil Belgesi ile onaylanan Helvacı Kilimi, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında 19 Eylül 2023 tarihinden itibaren koruma altına alındı. Bu tescil ile birlikte Helvacı Kilimi, asırlık dokuma geleneğini bozulmadan gelecek nesillere aktarma fırsatı bulacak.
"Derin anlamlar taşıyor"
Aliağa Belediye Başkanı Serkan Acar, bu tarihi başarıyı Helvacı’nın Barbaros, Fatih ve Mimar Sinan mahalle muhtarlarıyla paylaşarak, “Kullanılan malzeme, teknik, renk, motif, desen ve tür özellikleriyle özgün yöresel vasıflar taşıyan Helvacı Kilimi’nin Coğrafi İşaretli Ürün olarak tescil edilmesi bizi çok mutlu etti.
Doğadaki bitkilerden elde edilen kök boyalarla el yapımı olarak dokunan Helvacı kilimindeki motifler Türk kültürünün binlerce yıllık yolculuğuna dair derin anlamlar taşıyor” diye konuştu.,
Helvacı Kilimi nedir?
Helvacı Kilimi, tamamen doğal bitkisel kök boyalarla renklendirilmiş yün ve pamuk karışımı ipliklerle dokunmaktadır. Yüzyıllardır Helvacı ve çevresinde üretilen bu kilim, “ip ağacı” olarak adlandırılan dik tezgâhlarda, bez ayağı, cicim ve zili teknikleri kullanılarak dokunur.
Renk ve motiflerine göre Şamı Kilim, Pandır Kilim, Koca-Goca Kilim, Kara Zili-Gara Sili, Meldin-Mendil, Yük Perdesi, Arkalaç, Namazlık, Minder, Heybe, Torba ve Çuval gibi farklı isimlerle anılmaktadır.
