Son Mühür - Osman Günden / Son günlerde Ege Denizi’nde artan sismik aktiviteyle dikkatler yeniden bölgedeki deprem risklerine çevrilmişken, bu kez gözler İtalya'ya çevrildi. Vezüv Yanardağı'nın çevresinde meydana gelen aşırı sismik hareketlilik, bölgeyi bir deprem fırtınası haline getirdi. 15 Şubat itibariyle başlayan sismik hareketliliğin, en büyüğü 3.9 büyüklüğünde olmak üzere, 350'yi aşkın depremle devam ettiği bildiriliyor. Yaşanan durum, dünyadaki yer kabuğu hareketliliği hakkında endişeleri de beraberinde getiriyor.
"Dünyanın çekirdeğiyle ilgili bir sorun olabilir mi?"
Uzmanlar bu durumu "dünyanın çekirdeğiyle ilgili bir sorun olabilir mi?" sorusunu gündeme getirmeye itiyor. Özellikle son dönemlerde Yunan bilim insanları, Ege ve çevresindeki volkanik aktivitelerin artışına dikkat çekerek olası bir volkanik patlamanın sinyallerini verdi. Santorini Adası’nda son dönemde yaşanan hareketlilik ve Ege Denizi’ndeki depremler, İzmir ve Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde hissedilen sarsıntılarla birleşince, bölgedeki volkanik risklerin daha fazla konuşulmasına neden oldu.
Bu gelişmeleri Jeoloji Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Koray Çetin Önalan’a sorduk. Önalan, hem Ege’deki hem de İtalya’daki sismik aktiviteleri değerlendirdi ve olası sonuçları anlattı.
Volkanik patlama olursa Türkiye için durum ne olur?
Ege Denizi'ndeki sismik hareketliliği ve olası volkanik patlamaları gündeme getirerek sorduğumuz ilk sorumuzda, Yunan bilim insanlarının volkanik patlamaların mümkün olduğunu belirttikleri konusunda ne düşünülmesi gerektiği üzerine konuştuk. Önalan, "Volkanik bir patlama olursa, durum bizler için ne kadar ciddi olur? Her ne kadar çok konuşulsa da, gündemimizde olmasa da bunun sonuçları bizi nasıl etkiler?" sorumuza şu şekilde cevap verdi:
"Bu sadece Yunan bilim insanları değil, ülkemizde de bu hipoteze yakın olan bilim insanları var. Elbette böyle bir risk söz konusu. Eğer olursa ne olur? Bu patlamanın şekli ve şiddetiyle çok ilintili. Eğer lav akışı şeklinde olursa, ülkemize çok etkisi olmaz. Ancak püskürme şeklinde olursa, elbette kısa, orta ve uzun vadeli etkileri olabilir. Bu durumda meteorolojik koşullar, rüzgar ve yağış da etkin rol oynar. Etkiler, püskürmenin şiddetine göre değişir. Kül ve partikül taşınımı, asit yağmurları ve belki de kısa süreli iklim değişiklikleri, kuraklıklar gibi durumlar gündeme gelebilir. Ama ben, bunun bir deprem fırtınası olarak sönümleneceği ve tarih sayfalarına böyle geçeceğini umut ediyorum."
Volkanik patlamaların deprem etkisi
İkinci olarak, volkanik patlamaların depremlerle ilişkili olduğu hatırlatıldığında, volkanik depremlerin etkilerinin ne olacağı sorusunu yönelttik. Koray Çetin Önalan, "Volkanik patlamalar elbette depremlere neden olur. Bunlara zaten volkanik depremler diyoruz. Böyle bir patlamanın deprem etkisinin ülkemiz için sınırlı ve hafif olacağını düşünüyorum." şeklinde değerlendirdi.
Ankara'da 3.5 büyüklüğünde deprem: Hissedilen sarsıntının sebebi
Dün Ankara'da 3.5 büyüklüğünde bir deprem meydana gelmişti. Depremin merkez üssüne yakın bölgelerde yaşayan vatandaşlar, bu sarsıntıyı şiddetli bir şekilde hissetmişti. Bunun nedenini sorduğumuzda, Koray Çetin Önalan, depremin sığ olmasının etkisiyle daha fazla hissedildiğini belirtti ve "Ankara'da bunlar olağan depremler. Merkez üssüne yakın ve zayıf zeminlerde binası olanlar hissetmiştir diye düşünüyorum. Bu büyüklükteki depremlerin yıkıcı etkisi yoktur." yorumunda bulundu.
Volkanik patlamalar süper depremler yapar mı?
Son olarak, Bingöl ve Malatya’daki depremlerle ilgili olarak Türkiye'deki fay hatlarının neden bu kadar hareketli olduğu sorusunu yönelttik. Koray Çetin Önalan, Ege Denizi ile İtalya’daki sismik aktivitelerin benzerliğine dikkat çekerek şu şekilde açıkladı:
"İtalya’da, Ege Denizi ile benzer bir durum var. Ege Denizi'nde, volkanik aktiviteyi yaratan Girit'in güneyinden geçen Helen Yayı; İtalya’da ise İtalya'nın güneyinden itibaren Adriyatik Denizi’ne kadar uzanan Campanian Yayı var. Her iki yay boyunca da Afrika levhası, İtalya-Adriyatik ve Ege levhalarının altına dalıyor. İtalya’da zaten hali hazırda aktif üç volkan, suskunluk döneminde olan ise dokuz volkan var. Aktif volkanlar, Etna, Vezüv ve Akdeniz Feneri diye de adlandırılan Stromboli volkanı. Bu volkanlar her an püskürme eğiliminde ve zaten püskürüyor. Burası için de sıra dışı bir durum yok."
