Son Mühür- Türkiye'nin zeytin ve zeytinyağı sektörü, geleceğin en büyük ithalatçılarından biri olması beklenen Çin pazarında önemli bir yer edinmek için kolları sıvadı. Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği (EZZİB), Çin'e 10 bin ton zeytinyağı ihraç etme hedefiyle Çin Halk Cumhuriyeti/Guangzhou'da düzenlenen 18. Uluslararası Yenilebilir Yağ Fuarı 2025'e (18th International Edible Oil Expo 2025) katıldı. Bu hamle, Ticaret Bakanlığı'nın "Uzak Ülkeler Stratejisi" doğrultusunda Türkiye'nin artan zeytin ve zeytinyağı üretimini katma değere dönüştürme çabalarının bir parçası olarak öne çıkıyor.
Çin Pazarının potansiyeli ve Türkiye'nin vizyonu
EZZİB Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Davut Er, Çin'in 1,4 milyarlık nüfusuyla dünyanın en büyük pazarlarından biri olduğuna dikkat çekerek, bu nüfusun yaklaşık 500 milyonunun yüksek gelir seviyesine sahip olduğunu ve zeytin ile zeytinyağı tüketebilecek potansiyelde olduğunu vurguladı. Er, Türk zeytin ve zeytinyağının Çin pazarındaki ihracat hacmini artırmayı hedeflediklerini belirtti. Türkiye'nin son 25 yılda zeytincilik sektörüne yaptığı büyük yatırımlar sayesinde zeytin ağacı varlığının 90 milyondan 205 milyona ulaştığını ifade eden Er, bu rekoltenin katma değere dönüşmesi için Çin'in büyük bir fırsat sunduğunu dile getirdi. 5-10 Kasım 2025 tarihleri arasında düzenlenecek Çin Uluslararası İthalat Fuarı'nın Türk sektörü için önemli bir platform olacağını belirten Er, burada zeytin ve zeytinyağı tadım etkinlikleri düzenleyeceklerini söyledi. Çin'de şu an 30 bin ton civarında olan zeytinyağı tüketiminin 5 yıl içinde 100 bin tona çıkması beklentisiyle Türkiye'nin hedefi, bu pazarın yüzde 10'luk kısmını, yani 10 bin ton zeytinyağı ihracatını gerçekleştirmek.
Uluslararası işbirlikleri ve Ticaret diplomasisi
Fuar kapsamında, Uluslararası Zeytin Konseyi (IOC) Tanıtım Bölümü eski Başkanı Ender Gündüz, Türkiye'nin zeytin ve zeytinyağı potansiyelini tanıtan kapsamlı bir sunum yaptı. EZZİB Başkan Yardımcısı Davut Er, fuarın ikinci gününde Çin Tahıl ve Yağ Standartları Komitesi (National Grain and Edible Oil Standardisation Committee) Başkanı Prof. Dr. Dong Ping ile bir araya geldi. Bu toplantıda Çin'deki bitkisel yağ tüketimi ve pazar dinamikleri hakkında detaylı bilgiler paylaşıldı. Prof. Dr. Dong Ping, Çin'in yıllık 40 milyon tonluk yağ tüketiminin olduğunu ve kişi başı ortalama tüketimin 29,2 kg seviyesinde bulunduğunu belirtti. Mevcut üretimin talebi karşılamakta yetersiz kaldığını dile getiren Ping, "Palm yağı tüketimi 10 milyon tonu buluyor. Sağlık bilincinin artmasıyla birlikte tüketiciler zeytinyağı gibi sağlıklı yağlara yöneliyor. Çin, önümüzdeki 5 yıl içinde yıllık 100 bin ton zeytinyağı ithalatına ulaşacak" ifadelerini kullandı. Bu görüşmede, EZZİB ile Çin Tahıl ve Yağ Standartları Komitesi arasında kurumsal ilişkilerin kurulması konusunda mutabakata varıldı. Davut Er, Prof. Dr. Dong Ping ve beraberindeki zeytinyağı alıcılarından oluşan bir heyeti Türkiye'ye davet etti. Bu davet kapsamında Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK), Zeytincilik Araştırma Enstitüsü, Ege Üniversitesi ve Dokuz Eylül Üniversitesi gibi sektörel paydaşlarla teknik temaslar, zeytinlik alan ziyaretleri, üretim tesisleri ve liman gezileri ile ikili iş görüşmeleri önerildi.
Çin Pazarındaki gözlemler ve sıradaki durak Kanada
Fuar süresince Türkiye'nin Guangzhou Başkonsolosu Kaan Başkurt ve Guangzhou Ticaret Ataşesi Dilan Can, EZZİB standını ziyaret ederek Çin pazarı hakkında güncel bilgiler ve deneyimlerini paylaştılar. Fuarın ardından EZZİB Başkan Yardımcısı Davut Er ve ekibi, Çin'in büyük perakende zincirlerinden "Ole" marketini ziyaret ederek zeytinyağı reyonları, markaların fiyatlandırması, ambalaj tasarımları, menşe ülkeleri ve pazarlama stratejileri üzerine detaylı incelemelerde bulundu.
Çin çıkarmasının ardından Türk zeytin ve zeytinyağı ihracatçılarının bir sonraki durağı Kanada olacak. EZZİB, 3-8 Mart 2025'te Amerika Birleşik Devletleri'ne gerçekleştirdiği sektörel ticaret heyetinin ardından, Çin ziyaretinden sonra Kanada'ya odaklanıyor. Yıllık 30 bin ton sofralık zeytin ve 50 bin ton zeytinyağı ithalatı ile Kanada, Türk ihracatçılarının radarına girmiş durumda. Türkiye'nin Kanada'ya zeytinyağı ihracatı son 4 yılda yüzde 577 artışla 2,2 milyon dolardan 15 milyon dolara, sofralık zeytin ihracatı ise yüzde 100 artışla 1 milyon dolardan 2 milyon dolara yükseldi. EZZİB, 8-13 Eylül 2025 tarihleri arasında düzenleyeceği "Kanada Sektörel Ticaret Heyeti" ile Kanada'nın sofralık zeytin ve zeytinyağı ithalatından yüzde 10 pay almayı hedefliyor. Bu stratejik hamlelerle Türk zeytin ve zeytinyağı sektörü, global pazardaki yerini güçlendirmeyi sürdürüyor.
