ALPER TEMİZ - İzmir'de, son bir ayda Alsancak ve Menemen istikametine giden trenlerin raydan çıkması, dikkatleri raylı sistemlerin teknik bakım ve onarımına çevirmiş, raydan çıkan tren vagonlarından yolcu kurtarma operasyonları da büyük tepkilere neden olmuştu. Geçtiğimiz yıllarda da zaman zaman yaşanan kazaların temel nedenlerine dair ise net açıklamalar yapılamamıştı. Yaşanan kazalar ve nedenlerine dair bir çok soru işareti cevapsız kalsa da, Küresel Isınmaya dair çarpıcı bir detay ortaya çıktı.
Birleşik Krallık'ın demiryolu altyapı sağlayıcısı Network Rail geçtiğimiz ay, demiryollarına dair yaptığı açıklamada, "İklim değişikliği ve buna bağlı aşırı hava koşulları, Network Rail'in ve aslında dünyanın karşılaştığı en büyük zorluklardır" ifadelerini kullanmıştı.
Belçika Demiryolu Altyapı Müdürlüğü ise Küresel Isınma'nın demiryolları üzerindeki etilerine dair, "İklim değişikliği demiryolu altyapısı için çok sayıda zorluğa neden oluyor. Artan sıcaklıklar rayların bükülmesine neden olabiliyor. İklimle ilgili olaylar sağlamlığı, dakikliği ve altyapının erken yaşlanması gibi durumları tetikliyor" açıklamasını yapmıştı.
10 Haziran'da gerçekleştirilen İzmir Büyükşehir Belediyesi Meclis Toplantısı'nda ise Başkan Cemil Tugay, TCDD'nin raylı sistemlerde yaptığı kira artışlarını kamuoyu ile paylaşmış ve İZBAN Yönetim Kurulu Üyesi Sönmez Alev de, sinyal sistemlerindeki TCDD'den kaynaklı eksiklikleri ifade etmişti. İzmir bağlamında, ray kontrol sistemlerinde yaşanan sinyalizasyon sıkıntıları ve yüksek kira bedellerine karşın, günümüz koşullarında tren rayları için en büyük risk olarak kabul gören Küresel Isınma ve etkilerine dair TCDD tarafından herhangi bir çalışmasının yürütülmemesi, endişe verici bulunuyor.
Akdeniz İklim Kuşağı etkisi altında olan bölgelerin, İklim Krizin'den en çok etkilenen bölgeler olması ve bu bölgelerde genel bakımları tam olan trenlerin 'nedensiz bir şekilde' raylardan çıkması, İzmir gibi kentlerde yaşanan tren kazalarına da farklı bir boyut kazandırıyor.
"Termal genleşme söz konusu"
Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi'nden Doç. Dr. Çiğdem Tuğaç ise daha önce gerçekleştirdiği bir akademik çalışmada, Küresel Isınma'nın raylı sistemlere olan olası etkilerini dile getirmişti. Konunun mali ve yasal zeminlerine de değinen Doç. Tuğaç, "TCDD hat bakım el kitabına göre izin verilen ray sıcaklığı 59 derece. Birleşik Krallık, Newcastleupon Tyne’da sıcak hava dalgaları demiryolu hız kısıtlamasını 2080’lere kadar üç kat artıracak. Isı dalgalarının, termal genleşme, yol asfaltının erimesi ve kaplama malzemesinin yumuşaması nedeniyle karayollarının ve demiryollarının bükülmesi söz konusu. Bunun da bir sonucu olarak 2080'lerde AB ulaşım altyapısında önemli risklerin ortaya çıkacağı, somut verilere dayalı. Paris İklim Anlaşması'na göre, zaten karayolu taşımacılığının payını azaltarak, deniz ve demiryolunun payının artırılmasıyla, yük ve yolcu taşımacılığında modlarının dengeli kullanılması gerekiyor. İklim dirençli olmayan ulaşım sistemlerinin bakımı ve onarımı da yüksek maliyetlidir. Aşırı yağışlara duyarlı altyapıların iklim değişikliğine uyum maliyetleri en yüksek olanlardır. Dünya Bankası’nın araştırmasında, kentlerdeki drenaj sistemleri gibi altyapıların kentlerde iklime uyum ilişkin maliyetinin yüzde 54’ünü temsil ettikleri, bunu yüzde 18’lik oranla demiryollarının ve yüzde 16’lık maliyet payıyla çoğunluğu asfalt olan yolların takip ettikleri hesaplanmıştır" diye konuştu.
