‘Tavmergen Tüp Bebek Merkezi’nin katkılarıyla her salı saat 11.00’de Radyo Ege mikrofonlarında yayınlanan ‘Sağlıkta Bir Nefes’ programı çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerin favori programı haline geldi. Türkiye’nin ilk tüp bebek doktoru olan Prof. Dr. Erol Tavmergen bu kez genetik hastalıklar konusunda çarpıcı bilgiler verdi. Genetik hastalıkların bebeğe geçmesi konusundaki riskleri değerlendiren Prof. Tavmergen şunları söyledi... 

BİTTİĞİ DEĞİL BAŞLADIĞI GÜN 

Toplumda genellikle adet kanamasının bittiği gün dikkate alınır. Aslında hamilelik için kanamasının bittiği değil başladığı gün birinci gündür. Yumurtlama buna göre hesaplanır. Yumurtlamanın 13-14'üncü günleri ilişki için en iyi tarihtir. Hesaplanması gereken tarih son adetin başlangıç tarihidir. Bir kadın ayını 28 günden hesaplamak lazım, 40 haftalık bir süreç çıkar ortaya. 

GENETİK TEDAVİ NE İŞE YARAR? 

Genetik tedaviyle bazı hastalıkları engelemek mümkün olabilir. Döllenen hücreden alınan bazı materyallerle örnek olarak down sendorumu gibi, bazı kas hastalıkları gibi, akdeniz ateşi gibi, akdeniz anemisi gibi şeyeri engelemek için genetik tedavi kullanılabilir. Partnerler taşıyıcı ya da hastalıklı ise çocuğun hastalıklı olma riski çok yüksek olabiliyor. Ebeveynlerden sadece biri taşıyıcıysa çocuk için risk yüzde 25.  

GEBELİKTE KULLANILAN İLAÇLAR 

Obezite, sigara, alkol, uyuşturucu almak gibi durumlarda fiziksel sorunlar çıkar. Bu durum çocuklarda beyinsel gelişimle ilgili bazı sorunlar ortaya çıkarabilir. Her türlü anormaliği kromozom sayısına bağlamak mümkün değil. Gebeliğin ilk üç ayında kulanılan ilaçlar gebeliğin sorunlu olmasına yol açabilir.  

OTİZM RİSKİ OLABİLİR 

Genetik açıdan eğer gemişinde akdeniz anemisi ya da kas hastalıkları, SMA’sı gibi sorunları varsa önce eşlerinde sorun var mı diye bakmak lazım. Kendileri gayet normal olan kişilerin çocuklarında zaman zaman Down sendromu gibi şeyler çıkabilirken, kadının yaşı 38’den, erkek 50’den yüksekse otizm riski olabiliyor.  

Bir kan tahlili yapılarak genetik yatkınlık incelemeleri var. En çok karşımıza çıkan akraba evlilikerinde bazı genetik hastalıklara yatkınlık olabilir. Üreme sağlığı bakında nasıl kan sayımı yaptırıyoruz bunları da gebelik öncesi rutin öncesi yapılacak tahliller olarak bakmak ileride söz konusu olacaktır.  

İki kere kaliteli bir şekilde gebelik oluşturamamışsak o zaman mutlaka çiftlerde kromozom anemisi var mı diye bakıyoruz. Çok teknik detaylı bir olaydan bahsediyorum. 

ETİK OLARAK İNCELENMELİ 

Teorik olarak designer bebek dediğimiz bir uygulamadır. Hayvanlar üzerinde çalışmalar devam ediyor. İleride benim çocuğum mavi gözlü olsun, uzun boylu olsun gibi ısmarlama gebelikler gelebilir o yüzden etik olarak tartışılacak bir konudan bahsediyoruz. 

KURTARICI ÇOCUK  

Bazı anne, baba ya da kardeşleri kurtarmak için çocuktan alınacak kök hücre kulanılabilir. Genetik bir ayıklama gerekir. Hasta olmayan bir hücrenin seçilmesi lazım. Kromozom uygunluğu, genetik analizler sonucunda kök hücre çalışmalarında kullanılmak üere kordon kanından elde edilecek kök hücre gubu, kurtarılacak şahsın kemik iliğine enjekte edilebiliyor. 

KİMLERDE RİSK OLABİLİR? 

38-40 yaş üzeri hanımlar çocuk sahibi olmak isteyip olamamışsa genetik hastalık riski olabilir. Akraba evliliği ki bizim ülkemizde çok yaygındır, onlarda yine ön tetkiklerin yapılması uygun olur. Geçmişinde kromozom anomalili çocuk doğurmuşsa, çok düşük olmuşsa, o zaman bu çiftlerin genetik analizlerinin önden yapılması gerekir.