Bayraklı Tıp Merkezi İç Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Tuncay Filiz, sıcak çarpmasının vücudun ısı düzenleme mekanizmasını bozduğunu ve bu durumun ölümcül sonuçlar doğurabileceğini belirtti.
Sıcak çarpmasının vücuda etkileri
Uzm. Dr. Filiz, vücudun ısısını düzenleyen termoregülasyon mekanizmasının beyin tarafından kontrol edildiğini, bu sistemin bozulması halinde vücut ısısının normalin çok üzerine çıkabildiğini ifade etti.
“Vücut ısısı 41 dereceyi geçtiğinde beyin hücrelerinde ciddi hasarlar oluşur ve termoregülasyon işlevsiz kalır” diyen Filiz, yüksek ateşin vücuttaki yaşam fonksiyonlarını olumsuz etkilediğini söyledi. Sıcak çarpmasında aşırı terlemeye bağlı su ve tuz kaybının, nefes darlığı, nabız hızlanması, tansiyon düşüklüğü, baş ağrısı, bulantı ve bilinç kaybına yol açabileceği vurgulandı.
Riskli gruplar ve ilaçlar
Sıcak çarpması riskinin özellikle kalp-damar hastaları, yaşlılar ve kronik rahatsızlıkları nedeniyle düzenli ilaç kullanan kişilerde daha yüksek olduğunu belirten Dr. Filiz, risk oluşturan ilaçlar arasında beta blokerler, tranklizanlar ve diüretiklerin bulunduğunu açıkladı.
Sıcak çarpmasından korunma yolları
Uzm. Dr. Filiz, sıcak çarpmasına karşı alınacak önlemlerin basit ancak etkili olduğunu belirterek şunları tavsiye etti: “Açık renkli, bol giysiler tercih edin. Mümkünse serin ve gölgeli alanlarda kalın.
Alkollü içecek tüketimini sınırlayın, hafif ve yağsız beslenin. Günlük su tüketiminizi en az 2.5 litreye çıkarın. Şapka takmadan dışarı çıkmayın. Saat 10.00 ile 15.00 arasında mümkün olduğunca dışarıda bulunmaktan kaçının ve ağır egzersizlerden uzak durun.”
Sıcak çarpması belirtileri ve ilk müdahale
Sıcak çarpması belirtileri arasında yüksek ateş, şiddetli baş ağrısı, baş dönmesi, bulantı ve bilinç bulanıklığı olduğunu söyleyen Uzm. Dr. Filiz, ateşin ani şekilde düşürülmemesi gerektiğini vurguladı. İlk yardımda hastanın serin, gölge bir yere alınması, giysilerinin gevşetilmesi ve ateşinin ölçülmesi gerektiğini aktardı.
“Ateş 40 dereceyi geçerse, vücut ılık suya batırılmış sünger veya çarşafla silinmeli, ateş 39 dereceye düştüğünde soğutma yavaşlatılmalıdır. Hızlı soğutma için buz veya aşırı soğuk kompres uygulanmamalıdır” dedi. Hastanın durumu kötüleşirse ya da bilinç bulanıklığı devam ederse acilen hastaneye götürülmesi gerektiğinin altını çizdi.
Acil durumlarda ne yapılmalı?
Tansiyon düşükse hastanın sırtüstü yatırılması, bacakların yukarı kaldırılması önerilirken, bilinç açık hastalara tuzlu ayran veya soda verilmesi tavsiye edildi. Bilinç bulanıklığı durumunda ise 112 acil servisin aranması gerektiği ifade edildi.
