Son Mühür / Arif Enes Durak - İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Mayıs ayı olağan meclis toplantısının üçüncü oturumu Başkan Vekili Zafer Levent Yıldır başkanlığında gerçekleşti. Komisyondan gelen maddelerin görüşülmesinin ardından İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 2024 mali yılına ait kesin hesap onaylandı.
Toplantıya Cumhur İttifakı’nın eleştirileri damga vurdu.
AK Partili Ercan Tekin: Her 100 TL'nin 32 lirası personele gidiyor
AK Parti Bornova Meclis Üyesi Ercan Tekin, partisinin grup adına söz alarak, belediyenin mali tablolarını sert sözlerle eleştirdi.
Tekin yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
Sizle aramızdaki en büyük fark sizin sonuç bizim neden konuşmamız. Önümüzdeki sene rakamlar üzerinden değil oranlar üzerinden değerlendirilme yapılmasını bekliyorum. Hedefleriniz tutmuyor, bunun birçok sebebi var. İhalelerde planlama süreçleriyle ilgili ciddi sıkıntılarınız var. Parası hazır olmayan işlerin ihalelerinin yapıldığını gördüm. Zaten bütçesel bir sıkıntımız var ödeme zorluğu yaşıyoruz. Bu belediyeye personelin yükü her 100 liranın 32 lirası olarak karşımıza çıkıyor. Personel yükünün çok fazla olduğu düşünülüyor ancak denetimde gördüğüm gerçek 2024 yılından personel izin kullandırmıyoruz. İzmir Büyükşehir Belediyesi verilerini paylaşıyorum sizinle, içerde personelin toplam 1 milyon gün izni duruyor. Bu yükleri bertaraf edemediğimiz sürece bu işi düzeltemeyiz”
“En masum kişi Cemil Tugay”
Eleştirilerinde İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay’ı ayrı bir yere koyan Tekin, “En masum kişi Başkan Cemil Tugay. Elinde bir önceki beş yılda hoyratça harcanmış bir bütçe var ama yine de bir şeyleri düzeltme konusunda irade koymasını bekliyorum. Bu söylediklerimizi yapıcı bir eleştiri olarak alın ve değerlendirin” dedi.
2024 bütçesinde dikkat çeken rakamlar
Ercan Tekin’in konuşmasında yer verdiği verilere göre;
- 2024 yılı için ek bütçeyle birlikte teklif edilen toplam bütçe 51,9 milyar TL iken, yıl sonu itibarıyla 50 milyar 310 milyon TL’si harcandı. Bütçe giderlerinin gerçekleşme oranı %96,94 olarak açıklandı.
- Toplam 34 bin 109 personelle hizmet veren İzmir Büyükşehir Belediyesi’nde personel giderleri 4 milyar 135 milyon TL olurken, bu kalem toplam bütçenin %8,22’sine denk geldi.
- Mal ve hizmet alım giderleri ise 16 milyar 832 milyon TL’ye ulaştı.
- Faiz giderleri 2 milyar 356 milyon TL, sosyal yardımlar kapsamında ise öğrencilere 34 milyon TL, ihtiyaç sahibi vatandaşlara 124 milyon TL, süt kuzusu projesine ise 177 milyon TL harcandı.
- Buca Metrosu için 2 milyar 825 milyon TL, Fahrettin Altay-Narlıdere Metrosu için 1 milyar 139 milyon TL ve çeşitli tramvay projeleri için de toplam 369 milyon TL yatırım yapıldı.
- ESHOT’a 4 milyar 640 milyon TL, indirimli ulaşım için 156 milyon TL destek sağlandı.
- Belediyeye bağlı kuruluş ve iştiraklerin toplam yatırımı 22 milyar 700 milyon TL olurken, toplam borç tutarı 35 milyar TL olarak kaydedildi.
- İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 2024 mali yılı taşınır mal yönetimi kesin hesabı incelendiğinde belediyenin toplam 5 milyar 575 milyon TL taşınmazının olduğu görüldü.
CHP’li Candaş Yeter: Eleştirileri hakkaniyetli bulmuyoruz
Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı CHP’li Candaş Yeter ise Tekin’in eleştirilerine yanıt vererek, "Kesin hesapta rakamlar, faaliyette faaliyetler konuşulur. 2024 yılı faaliyet raporunda asfalt serimi ile ilgili koyulan hedefe ulaşılamadığı doğru ancak yeni açılan yollarda, kırsaldaki yolların iyileştirilmesinde hedefleri aştık. Asfalt seriminde hedef tutturamadığımız eleştirilerde kısmen haklıyken yapılan işler grubunuz tarafından görülmeli. EDS noktasında da İl Emniyet Müdürü ile yapılan ön protokol yeni bir yönetmelik çıkacağı için ihaleye çıkamadık. Personel giderleriyle ilgili oran yüksek bulundu ancak merkezi yönetimde de durum aynıdır. Yatırımların bütçe giderlerindeki az olduğu ifade edildi. Ancak durum merkezi hükümette daha fazla. Bu tablonun anlamı şu: Türkiye, yatırıma ayırdığımız her 100 TL için 134 TL 71 kuruş faiz ödüyor. İzBB’de biz yatırıma ödediğimiz her 100 TL için 14 TL 52 kuruş faiz ödüyoruz. Eleştirileri hakkaniyetli bulmuyoruz” ifadelerini kullandı.
Ünal Işık: Bütçenin yüzde 60’ı enflasyonla eridi
Gaziemir Belediye Başkanı Ünal Işık da bütçedeki problemlerin temelinde enflasyonun yattığını belirterek, "Bütçe bir tahmindir, elimizde olmayan değişikliklerle de revize ederiz. Sonuçların tutmamasıyla ilgili eleştiriye katılmak mümkün değil, Cumhurbaşkanlığı internet sitesine girdiğinizde enflasyonun yüzde 50’nün üzerinde olduğu yazıyor yani bütçenin yüzde 60’ı enflasyon nedeniyle yok oldu” yanıtını verdi.
Yeniden değerleme oranlarının enflasyona göre çok yüksek belirlendiğini de sözlerine ekleyen Işık, “Son yıllarda enflasyon yüzde 50, yeniden değerleme ise yüzde 120’lerdeydi” açıklamasında bulundu.
Hakan Yıldız: AK Parti’den neyin hesabını soruyorsunuz?
Seçim öncesi SGK ve vergi borcu uygulaması getirildiğini kaydeden AK Parti Grup Başkanvekili Hakan Yıldız, belediyeye beş yılda 12-13 bin yeni istihdam alanı oluşturulduğunu hatırlatarak, “Siz daha 3 yıl önceki bir yıl önceki oluşturduğunuz kötü faturanın hesabını verin. AK Parti’den neyin hesabını soruyorsunuz? Bu arkadaşlar verileri yatırmamış bu bedeli bir daha ödüyoruz şimdi de kesintiye uğradık diyorsunuz. 2024 yılında kesinti de yok” dedi.
"7.39 milyar boçlanmışız"
İzmir Büyükşehir Belediyesi'ndeki personel fazlalığına dikkat çeken Yıldız, şu açıklamalarda bulundu:
Cemil Bey döneminde yaklaşık bin 400 kişi emekli olmuş. Şu anki personel 35 bin 109, emekli olanlar da var, net bin 300 yeni personel almışsınız. Ben İzBB’nin içinde bulunduğu kötü mali tablodan memnun olmam. Çukurlu yolu, çöp dağlarını biz de yaşıyoruz, en pahalı suyu biz de kullanıyoruz. Bunları yapmakla görevli olan sizsiniz ama siz yıllardır kötü yönettiğiniz şirketlere para aktararak, mali tabloyu bu hale getirdiniz. Şimdi hızlı tren, şehir hastanesi, Maraş konutları diyorsunuz. Yani dağa, taşa soruyorsunuz. Belediyeler yerel halkın daha sağlıklı imara, çevreye, suya ulaşması için. Bunları yapmamışız. Borçlanma kısmında 7.39 milyar boçlanmışız. Tekrar borçlanma yetkisi aldınız. Evet verdiğiniz işler sizin yönettiğiniz belediyeyi batağa sürüklemeye devam ediyor.
"Bizim yaptığımız eleştirilerde bir tane haksız bulun"
En az borç ödemeyi 2024 yılında yapmışız. Altyapıyı hangi kaynakla yapacağız. Vergi borcu şirketlerin kendi beyanlarına göre hesaplanıyor. Kendi beyanınızla oluşturduğunuz borçların hesabını bizden soruyorsunuz. Biz geçtiğimiz 5 yıl içinde ne dediysek bugün oldu. İZBETON’la yer devri yaptık. Kooperatif ortaya çıkınca ‘Yapmayın, yanlış’ dedik. O gün o işi savundunuz, bizi tefe koydunuz, kentsel dönüşümün önündeki engel olduğumuzu söylediniz. O modelin var ya bugün ayağa kalkması için 10 milyar TL’den fazla para bulmanız lazım. Bizim yaptığımız eleştirilerde bir tane haksız bulun, ben özür dilerim. Sayın Başkandan da bizim doğrularımızın yanında durmasını bekliyorum.
"11 milyon TL para, buhar oldu"
Onat Tüneli… Fen İşler 3.6 milyarla bütçeyi tutturduk derken, geçmiş dönemden kalan İZBETON borcunu ödedik desenize… Bir çek çıktı 2.3 milyar, bunu ödedik ve maalesef bu yüzden asfalt atamadık deseniz biz sizi takdirle karşılarız ama bütçeye 3.6 milyar yazdık bunu da tutturduk derseniz İzmirlinin aklıyla oyun oynamaktır. 2.3 milyar İZBETON’un borcunu ödemediniz mi, bundan dolayı da asfalt atamadık desenize… 10 milyar TL kooperatif borcu bırakmış, 2 milyar da öngöremediğimiz çek bırakmış. Onat Tüneli 2018 yılında başlamış, 2019 yılında durdurulmuş. Şu ana kadar maliyeti 540 milyona çıktı, o zaman 110 milyondu. Bunu biz mi yaptık? Konak’taki üst geçit 778 milyon rakamla ihale edildi, firma işini yapamadı, bitiremedi, teminat mektubunun süresi geçmiş, adam konkordato ilan etmiş. Bunun sorumlusu biz miyiz, 11 milyonu alamadınız, bunun sebebi biz miyiz? 11 milyon para buhar oldu, kim verecek bunun hesabını? 4. faz 2023 yılında 330 milyona ihale edildi. İhaleyi alan firmaya, siz tahmini oluşan maliyete yaklaşamadınız diyerek ihaleyi iptal ettiniz, 6 ay sonra 550 milyona aynı firmaya verdiniz. Kim verecek bunun hesabını verecek? Geçmiş dönem 40 verdik 1 aldık diyorlardı, bu dönem 19 verdik 1 aldık’a gelmiş."
Altan İnanç: Bizim niyetimizi sorgulamayın
CHP Grup Başkan Vekili Altan İnanç ise, gelen eleştirilere yanıt vererek, “Göreve gelen hiçbir arkadaşımız hizmet etmeyeyim diye düşünmemiştir. Bu bütçeyi eksik, fazla bulabilirsiniz ama emin olun biz bu bütçenin her kuruşunu doğru kullanma ve harcama noktasında azami gayret gösterdik. Hiçbir eleştiriyi bu anlamıyla kabul etmeyiz, bizim niyetimizi sorgulamayın. Harcanan her kuruşu hedefine ulaşsın diye gayret gösteriyoruz. Bu kentte her sabah 1300 otobüs sefere çıkıyor, İzmirliler işine geç kalmasın diye… Bu emekler kıymetli. Maddi karşılığı da yok. Alın terini küçümsemeyin. Biz daha yatağımızdan kalkmadan kentin sokakları temiz olsun diye çalışan işçi arkadaşlarımızın emeklerini küçümsemeyin. Evinizde rögar tıkanda ne kadar sürede ustaya ulaşıp tamir ettirdiğinizi düşünün, kentin rögarlarını temizleyen arkadaşlarımızın emeğini küçümsemeyin. Merkezi hükümetin yaptıklarını da küçümsemeyin. Çalışan, halk iradesiyle seçilen herkes iyi şeyler yapalım, iyi anılalım ister ama bazen koşullar uygun olmayabilir” dedi.
"Biz hiçbir eleştiriden rahatsız olmayız"
İnanç açıklamalarını su sözlerle sürdürdü:
"Geçen dönemle ilgili ağır eleştiriler yapıldı. Pandemide Türkiye belediyeciliği başarılı sınav verdi, devlet de hastaneleri, aşılamalarıyla hizmet etti. O dönemde ödenemeyen SGK primleri bugünün konusu olmasın. Allah bir daha tekrarını yaşatmasın 6 Şubat depremlerinde de Türkiye belediyeciliği başarılı sınav verdi. Yurttaşlarımız enkaz altındayken başka şey düşünememiştir yöneticilerimiz. Tabi ki yardıma koşulacaktı. Biz söylenen hiçbir eleştiriden rahatsız olmayız, eksiğimiz varsa tamamlamalıyız ama biz yönetim anlayışımızla kamucu, adil davranacağız. Bu niyetimizin sorgulanmasına da tahammülümüz sınırlıdır. Ülkemiz 2018’den başlayarak önemli ekonomik zorluklarla karşı karşıya kalmıştır. Bu Türkiye’nin gerçeğidir. Dünyanın ekonomik dengeleriyle birlikte bizim ülkemizde de dengeler çok bozuldu. Dünya bu krizi daha az hasarla atlattı, biz hala neden çıkamadık. Sorgulanması gereken budur.
"İzmir Büyükşehir Belediyesi, yüzde 48 faiz ödemektedir"
2002 yılında İzmir nüfusu 3 milyondu, şu anda 4,5 milyon. Ekonomik büyüklük yurttaşlarımıza eşit dağıtılmalıdır. Asgari ücret 4 bin liradan 22 bin liraya çıkmışken, işçi kardeşimiz bu rakamla geçinebiliyor mu? Gerçeklerden kaçmayacağız. İzBB SGK ve vergi borçları vardı, 1 Nisan 2024 yılında şirketler hariç İzBB SGK ve vergi borcunu ödemiştir ama geriye dönük Büyükşehir’in üstünde kalan rakamlar var. İzmir Büyükşehir Belediyesi, SGK ve vergi borçlarını yapılandırmak için yüzde kaç faiz ödemektedir? bu sürdürülebilir değil, yüzde 48 faiz ödemektedir. Bu faizin karşılığı ekonomi literatüründe hangi kelimeye karşılık geliyor, bunu da söylemek istemiyorum. Borcu borçla ödeyemeyiz, doğru ama kurtuluş nedir? Adana Belediye Başkanımız bir açıklama yaptı, AK Partili ve MHP arkadaşlarım yardımcı olun, silin faizleri, kaldırın, ana parayı da yapılandırın, belediyeleri bu borç sarmalından kurtarın.
"Bizi telef etmeyin"
Belediyeleri silkelemek sözünü nasıl yorumlayalım, doğru değildir. Biz bu ülkenin belediyeleriyiz. Biz de merkezi hükümet gibi yurttaşlarımızın ödediği vergilerle yurttaşlarımızın hayatını kolaylaştırmak için seçildik. Bizi silkelemeyin, yardım edin. Kimsenin yatı, katında gözümüz yok ama yatı olanlara KDV’siz mazot veren hükümetin, belediye otobüslerine koyduğu mazotu da ÖTV ve KDV’siz yapın. 51 milyon litre yıllık mazot kullanan bir işletmenin ÖTV ve KDV’den muaf tutulması büyük rakamdır. İşçi maaşları üzerinden sigorta ve vergi oranlarını azaltın. Devletin bir cebinden parayı alıp diğer cebine koyuyoruz. Bizi telef etmeyin"
Levent Yıldır: Hükümet neye dayanarak bunları yaptı?
Son olarak söz alan İzmir Büyükşehir Belediyesi Meclis Başkan Vekili Zafer Levent Yıldır ise şu ifadeleri kullandı:
“Her şeye bütüncül bakmalıyız. Hükümete, işe girmeyi mülakatlarla engellediniz ve insanların ister istemez belediye yönelmesine sebep oldu bu durum. Bir takım olanak ve korunaklar da var, insanlar belediyeyi tercih ediyor. İzmir’e yapılan yatırımların yetersiz olduğunu da konuştuk. Bu su konusunda da böyleydi. İstanbul ve Ankara üst kaynaklardan suyu sağlıyor, peki ya İzmir, bunun hesabını Devlet Su İşleri (DSİ) verecek mi? Yol, köprü, çok kullanılan şeyler olabilir ama bunun yaratacağı etkiler nelerdir, bilmiyorum. Raylı sistem yerine otoyol mu denilmiştir? Otoyol yapılmasının nedeni araçların satılması, benzine insanların bağlanmasıdır denmiştir eskiden, yani biz otoyol yaparak teslimiyet içine de giriyor olabiliriz. Hükümet neye dayanarak bunları yaptı, doğayı nasıl etkiledi, ekosisteme nasıl etkisi oldu bilmiyoruz. Binlerce maden ruhsatı doğayı nasıl etkiledi, bilmiyoruz” dedi.
"Kocaeli körfezini temizleyen hükümet neden İzmir körfezinde yok?"
Yıldız konuşmasını şu ifadelerle sonlandırdı:
Kayseri topladığı verginin yüzde 40’ını almış yatırım olarak biz ise yüzde 10... Hükümette, devlette insanlar işe giremiyor. Silkelemeler var… Kocaeli körfezini temizleyen hükümet neden İzmir körfezinde yok. Bir siyah su çıkartıp mecliste sergiliyor ama temizlenmesinde yok. İnandırıcı olmak için tutarlı olmak gerekiyor. Bu doğrultuda inandırıcı, güven verici durum yoksa, önerilerin de bir anlamı kalmıyor"
Oy çokluğu ile kabul edildi
Konuşmaların ardından; İzmir Büyükşehir Belediyesinin 2024 Mali Yılı Kesin Hesabı ve ESHOT Genel Müdürlüğünün 2024 Mali Yılı İdare Kesin Hesabı oy çokluğu ile kabul edildi. AK Parti ve MHP'li meclis üyeleri ret oyu kullandı.
