Ağrı ili, deniz seviyesinden 1640 m yükseklikte kurulmuştur. Anadolu'nun İran'la bağlantısını sağlayan yolun üzerinde bulunmasıyla önemi artan ilin doğusunda İran, batısında Muş ve Erzurum, kuzeyinde Kars, güneyinde Van ve Bitlis ile kuzeydoğusunda Iğdır ili bulunmaktadır. Topraklarının %46'sını dağlık alanlar, %29'unu ovalar, %18'ini platolar ve %7'sini yaylalar oluşturmaktadır. İklimi kışları soğuk ve sert, yazları kurak ve sıcaktır. Peki, Ağrı'da hangi dağlar var? Ağrı'da buluna dağların isimleri neler? Detaylar haberimizde...
AĞRI'DA HANGİ DAĞLAR VAR?
Ağrı Dağı
Ağrı Dağı, Türkiye'nin en yüksek dağı olup 5.137 metrelik rakımıyla dikkat çeker. Türkiye'nin doğu ucunda, İran'ın 16 kilometre batısında ve Ermenistan'ın 32 kilometre güneyinde bulunmaktadır. Dağın %65'lik bir kesimi Iğdır ilinde, kalan %35'lik kesimi ise Ağrı ili sınırları içerisindedir. İki zirveden oluşur: 5.137 metrelik Atatürk Zirvesi (Büyük Ağrı) ve 3.898 metrelik İnönü Zirvesi (Küçük Ağrı). Dağ, 4000 metreye kadar bazalt ve daha yükseklikte andezit lavlarından oluşarak volkanik bir dağ özellikleri sergiler.
Ağrı Dağı, 5137 m'lik yüksekliği ile sadece ülkenin en yüksek zirvesi olmayıp aynı zamanda üzerinde 10 km²'lik güncel bir buz takkesi bulunduran tek dağıdır. Dağ üzerindeki güncel kalıcı kar sınırı 4300 metreden geçmektedir. Zirvenin dört mevsim boyunca erimeyen kar ve takke buzulu ile kaplı olduğu bilinmektedir. Buz takkesinden sarkan ve uzunlukları 1 ila 2,5 km arasında değişen toplam 11 adet buzul dili dağın güney eteklerinde 4200 m'ye, kuzey eteklerinde ise 3900 m'ye kadar ulaşmıştır. Ağrı Dağı eteklerindeki morenler diğer dağlara kıyasla daha az bir alan kaplamaktadır, bu durumun sebebi ise gelişmiş vadilerin bulunmayışı, yüksek eğimli zirvelerin olmayışı ve zaman zaman aktif hâle geçen volkandan çıkan malzemelerin daha yaşlı moren depolarını kaplaması olarak açıklanmaktadır.
Ağrı ilinin Eleşkirt ilçesi sınırları içerisinde yer alan Kösedağ, 3.433 metre yüksekliğindeki bir dağdır. İlçe merkezine yaklaşık olarak 20 km uzaklıkta bulunmaktadır. Tarih sahnesinde önemli bir yeri olan Kösedağ Muharebesi, bu dağda gerçekleşmiştir.
Meydan Dağı, Van-Ağrı il sınırlarında, Van Gölü'nün kuzeyinde, Erciş'in 7 km kuzeybatısında yer alan bir volkan dağıdır. Bitişiğinde Gürgürbaba Domu bulunan Meydan Dağı'nın en yüksek noktası Gürgür Dağı zirvesi olup, 2778 metre yüksekliğindedir. Meydan Dağı'nın kalderasının tabanı ise 2320 metre yüksekliktedir. Kaldera içinde çevre sularının birikmesiyle kaldera gölü oluşmuştur. Bu gölden çıkan sular Meydan Deresi'ni meydana getirir. Gürgürbaba Domu'nun oluşumu sırasında Meydan Kalderasının doğu ve güneydoğu yamaçları yok olmuştur. Başlangıçta oval veya daire şeklinde olduğu düşünülen kalderanın günümüzde yarım daire şeklinde olduğu bilinmektedir. Meydan Volkanı, kendisinden sonra oluşan Gürgürbaba Volkanının oluşumunun tetiklediği çökme ile kalderaya dönüşmüştür. Kaldera çevresinde patlama belirtisi olan piroklastik ürünlerin bulunmaması, ana volkanik akıntıların ilk hallerini koruması, kalderanın patlama ile değil, çökme ile oluştuğunun delilleri olarak kabul edilmektedir.
Tendürek Dağı, Türkiye'de Doğubayazıt ile Çaldıran arasında bulunan volkanik bir dağdır. Büyük Tendürek (3533 m) ve Küçük Tendürek (3291 m) adlı ikiz volkanik konilerden oluşur. Bu stratovolkan, belirgin koni ve kraterlere sahiptir ve kuvaterner yaşlıdır. Küçük Tendürek'in zirvesinde 400 m çapında bir krater gölü bulunmaktadır ve krater kenarından 1–2 m derinliğindeki çukurlardan 50°C sıcaklığında buhar çıkar. Büyük Tendürek'in 200 m derinliğindeki kraterinde ise su bulunmaz, ancak kraterden buhar ve bazı gazlar çıkar ve H2S ayrışarak kükürt birikir.
Tendürek Dağı'ndan çıkan lav ve tüfler, çevredeki Neojen yaşlı göl çökellerinin üzerine gelmiş olup, bu dağın Neojen sonları ile kuvaterner başlarında meydana geldiğini göstermektedir. Yapısında çoğunlukla bazaltlar bulunan Tendürek Dağı'nın kraterinden çıkan sıcak buhar, dağın volkanik faaliyetin henüz tam olarak sona ermediğini işaret etmektedir.
