Türkiye’nin yakın siyasi tarihinde önemli izler bırakmış, emek mücadelesinin yılmaz savunucularından biri olarak anılan Yusuf Ziya Bahadınlı, yalnızca milletvekilliği yapmış bir siyasetçi değil; aynı zamanda üretken bir yazar, eğitimci ve yayınevi kurucusu olarak çok yönlü bir portre çizdi. Henüz Cumhuriyet’in ilk kuşaklarından biri olarak dünyaya gelen ve hayatının büyük bölümünü halk için, özgürlük ve eşitlik mücadelesiyle geçiren Bahadınlı, Türkiye İşçi Partisi’nin Meclis’e taşıdığı ilk sosyalist milletvekillerinden biriydi. 98 yaşında yaşama veda eden bu önemli figürün arkasında bıraktığı izler, sadece siyaset tarihine değil, aynı zamanda Türkiye’nin kültürel ve entelektüel birikimine de katkı sundu.
Yusuf Ziya Bahadınlı kimdir?
9 Eylül 1927 tarihinde Yozgat’ın Bahadınlı köyünde dünyaya gelen Yusuf Ziya Bahadınlı, ilk eğitimini köy okulunda aldıktan sonra dönemin en önemli eğitim kurumlarından olan Kayseri Pazarören Köy Enstitüsü’nden 1944 yılında mezun oldu. Bu eğitimin ardından yolculuğuna devam eden Bahadınlı, Gazi Eğitim Enstitüsü Türkçe Bölümü’nü 1950 yılında tamamladı. Eğitim alanında başladığı kariyerine İspir (Erzurum) başta olmak üzere birçok şehirde öğretmenlik yaparak devam etti. Bu süreçte ailesinden gelen “Çalışkan” soyadını, doğduğu köye atıfla “Bahadınlı” olarak değiştirdi.
Öğretmenliğin yanı sıra yayıncılıkla da ilgilenen Bahadınlı, 1958 yılında Kadıköy’de kurduğu kitabeviyle bu alanda ilk adımını attı. Maddi zorluklar nedeniyle kitapçısını bakkal dükkânına çevirmek zorunda kalsa da yayıncılık tutkusundan vazgeçmedi. Aynı yıl Hür Yayınevini kurarak 16 yıl boyunca bu yayınevini ayakta tuttu. 1971’de yaşanan 12 Mart muhtırasından sonra yayınevinin adını Yeni Dünya Yayınevi olarak değiştirdi ve kısa ömürlü Yeni Dünya dergisini yayımladı.
Yusuf Ziya Bahadınlı neden gündemdeydi?
1960’lı yıllarda aktif siyasete giren Bahadınlı, Türkiye İşçi Partisi (TİP) listesinden 1965 genel seçimlerinde Yozgat milletvekili seçildi. Meclis’te görev yaptığı süre boyunca Türkiye’de sosyal adalet, emek ve halkçı politikaların savunucusu oldu. Özellikle işçi hakları, eğitim reformu ve düşünce özgürlüğü konularında sergilediği kararlı duruş, onu dönemin en dikkat çeken milletvekillerinden biri haline getirdi.
Ancak yalnızca siyasetle sınırlı kalmadı; dil üzerine yaptığı çalışmalar, özellikle de “Türkçe Deyimler Sözlüğü” ve “Türkçe Deyimler ve Kaynakları” gibi eserleri eğitim çevrelerinde büyük ilgi gördü. Ne var ki bu kitaplar zamanla çeşitli nedenlerle okullardan çıkarılınca, tepkisini “Aydın Su” takma adıyla yayımladığı “Atasözleri Sözlüğü” ile gösterdi.
Yusuf Ziya Bahadınlı neden öldü?
Yusuf Ziya Bahadınlı, 98 yaşında hayatını kaybetti. Ölüm nedeni hakkında detaylı bir açıklama yapılmazken, yaşlılığa bağlı doğal nedenler nedeniyle yaşamını yitirdiği ifade edildi. Uzun yıllar boyunca mücadeleyle geçen bir ömrün ardından hayata veda eden Bahadınlı’nın ölümü, özellikle sosyalist camiada ve eğitim dünyasında büyük bir boşluk olarak değerlendiriliyor.
12 Eylül 1980 darbesinden kısa bir süre önce, yani Mart 1979’da Avrupa’ya bir yıl süreliğine giden Bahadınlı, askeri darbe nedeniyle Türkiye’ye 12 yıl boyunca geri dönemedi. Bu süre zarfında Avrupa’da yaşamını sürdürmek zorunda kalan Bahadınlı, ülkesine ancak 1991 yılında Türkiye Ceza Yasası’nın 141. ve 142. maddelerinin kaldırılmasının ardından geri dönebildi. Yurda dönüşüyle birlikte İstanbul’a yerleşti ve üretmeye kaldığı yerden devam etti.
Yusuf Ziya Bahadınlı’nın yazarlık kariyeri
Bahadınlı, siyaset ve öğretmenliğin yanında edebiyat alanında da önemli eserler kaleme aldı. Yazılarını Yeditepe, İmece, Varlık gibi dönemin saygın dergilerinde yayımlayan Bahadınlı, toplumsal gerçeklik ve bireyin mücadele öykülerini yansıtan hikâyeleriyle dikkat çekti. “İki Dünya Arasında” isimli öykü kitabı 1980 yılında, “Geleneğin Karanlığında” isimli eseri ise 1984 yılında Almanca çeviriyle Avrupa’da yayımlandı. Eserleri yalnızca Türkiye’de değil, Avrupa’da da yankı uyandırdı.