Son Mühür Haber Merkezi/ Melekşah Tufaner Gün Başlıyor programına konuk olan gazeteci Serdar Öztürk Ayşegül Koç’un sorularını yanıtladı.
14 Mayıs Cumhurbaşkanlığı Seçimini değerlendiren deneyimli gazeteci Öztürk, “Seçmen bence bu seçimlerde hiçbir şey demedi. Seçmen de ne dediğini bilmiyor bu seçimi okumak çok zor. Cumhurbaşkanlığı seçimi ve milletvekili seçimi arasında fark var. Bu hemen çözülecek şey değil. Sosyologlar bunu toplumsal olarak nasıl olduğunu daha iyi yorumlayacaktır. İlk turda kimse cumhurbaşkanı seçilemedi. Birinci turda sadece illerin milletvekili sayısı belli oldu sandalye dağılımı netleşti. Recep Tayyip Erdoğan'ın kurduğu cumhur ittifakı sandalye açısından önde görünüyor. Erdoğan mecliste sandalye açısından avantajlı gidiyor, Kemal Kılıçdaroğlu dezavantajlı görünüyor. İlk kez bir seçimde ikinci tur yaşayacağımız için önden sonucu kestirmek mümkün değil. Ama Cumhur İttifakının biraz daha avantajı fazla. Birkaç tespitte bulunmak gerekiyor bir önceki seçimde olduğu gibi Türkiye batıdan başlayıp Akdeniz, güneyden, doğuya, doğru kırmızı renkte. Ankara ve Eskişehir’i saymazsak Anadolu ve Karadeniz’de ise Cumhur İttifakından yana olmuş. Yüzde 49,5'a yüzde 45 oy oranı da bundan kaynaklı. Anadolu'daki sekiz, dokuz ilin sayısından İstanbul daha fazla nüfus olarak. Ve İstanbul’da aslında önde olmak avantajlı. Muhalefet açısından ama oy oranları tabi daha önemli. Cumhurbaşkanlığı seçimi açısından söylersek yüzde 48’e yüzde 46 gibi bir oran var Kılıçdaroğlu lehine. Anadolu da birçok yerde bu oran yüzde 60’ a yüzde 20 ya da yüzde 50’ye yüzde 20 olduğu için İstanbul’un çoklu seçmen nüfusunu kapatıyor. O yüzden Recep Tayyip Erdoğan önde görünüyor” dedi.
“Ekonomi seçimde etkili olmadı”
Öztürk, “Büyükşehir illerinde Kırıkkale'den başlayıp Çanakkale, Balıkesir, Ege, Antalya, Mersin, Diyarbakır, Kars’a doğru Millet İttifakı’nın üstünlüğü var. Buralarda ekonomik gerekçelerden çok demokrasi ile ilgili talepleri önemli. Türkiye'nin ekonomik sorunu her yerde var. Şu an 30 lira olan soğan Trabzon’ da ya da Kayseri de 5 lira değil. Temel gıda maddelerinde de öyle. Mesela etin fiyatı aşağı yukarı Türkiye’de her yerde 200-300 lira. Bundan dolayı seçimleri ekonomik anlamda etkiledi demek mümkün değil. Batı illeri yanında doğu ve güneydoğu illerinde ekonomik gerekçelerin yanında demokrasi talebi de önemli. Diyarbakır’da Kılıçdaroğlu yüzde 70’lerde oy alırken, Erdoğan yüzde 26’larda oy aldı. Ama aynı zamanda Trabzon'da tam tersi Erdoğan yüzde 65 iken Kılıçdaroğlu’nun oyu yüzde 28. Bu da bizde ekonominin değil politik tercihlerin etkili olduğunu gösteriyor. Kılıçdaroğlu Giresun'da miting yaptı, fındık 4 dolardan az olmayacak dedi. 20lira olduğunu varsayarsak 80 lira olacağını söyledi fındığın. Oysa şu an da 18 lira ile 20 lira arasında dönüyor. Yani Kılıçdaroğlu 4 katı fark olacağını söyledi. Bu ekonomik gerekçen olsaydı o seçmenin Kılıçdaroğlu’na oy vermesi gerekirdi. Ama oranın seçmeni yüzde 62 verdi Erdoğan’a. Bu mantıkla bakarsak fındık üreticisinin bu durumdan memnun olduğunu gösterir. Deprem bölgesi Malatya’ ya da gitti Kılıçdaroğlu ve sıkıntılarınızı biliyoruz, depremde yıkılan evlerinizi ücretsiz yapacağız, helalleşeceğiz dedi. İktidar ise belli bir ücret karşılığında evleri yapacağız dedi. Bunu değerlendirince Malatya’nın Kılıçdaroğlu’nu seçmesi gerekirken, Malatya’da Erdoğan yüzde 69 aldı. Bu durum ekonomik nedenlerin bu seçimlerde çok fazla etkili olmadığını gösteriyor.”
‘Erdoğanizm’
Türkiye’de 21 yıl sonunda ‘Erdoğanizm’ diye sosyolojik olgu var. Siz ne verirseniz ne vaatte bulunursanız Erdoğan'ı destekleyen kitle bu. Bu kitleye ulaşmak Millet İttifakı’nda çok mümkün olmamış. Karadeniz de ekonomik sıkıntıları yok saymış. Türkiye’nin ekonomik durumu ne olursa olsun Erdoğan'dan vazgeçmemiş. Hep derdik Türkiye’ de ak diyen yanında kara da var diye. Türkiye’ de siyasal anlamda ikiye bölünmüşlük bu seçime de yansımış. Anketler bir haftaya, on güne geriden geliyor. Bizim seçimin son günü çıkan anketler seçime on gün kala yapılan anketler, günü birlik değil. Anketlerin yanılmasını doğal buluyorum. Anketçilerin ve siyasetçilerin en çok şikâyet ettiği şey vatandaşın sessiz kalmasıydı ve dip dalgadan bahsediliyordu. Ben de dip dalgadan şüpheliydim. Karasızların çoğu iktidar partisi kararsızlarıymış. AKP’ nin kararsızları etkili oldu bu seçimde. Erdoğanizm kararıyla, yeniden ekonomik, siyasal gerekçeleri bırakarak AKP ye oy kullandılar. Bu da anketçileri yanılttı.”
Öztürk: “MHP’de üç hilal etkili oldu”
“İtalya’da seçimleri faşist bir siyasi parti kazandı. Avrupa’da birçok yerde milliyetçi partiler yükselişte. Yunanistan’ da bile altın şafak diye aşırı milliyetçi siyasi parti var yükselişte olan. Bu seçimde en çok kullanılan argüman Suriye'den, Afganistan’ dan gelen göçmenler. Bunları gönderecek kişilere baktığımızda milliyetçi partiler genelde göndereceğiz dedi. Avrupa’da yükselme bu yüzden. MHP’yi ayrı tutmak lazım seçimlerde. Oylarının az olmasını beklenirken Devlet Bahçeli bunu fark etti listesinden ayrıldı. Üç hilali oy pusulasında gösterdi. MHP ideolojik bir parti ve gidip oyunu veriyor seçmeni. HDP seçmeni içinde geçerli bu. Kendi ideolojisine sahip çıkan iki siyasi aktör olarak görmek gerekir bu iki partiyi. “
“Kılıçdaroğlu seçilirse demokrasi göreceğiz”
“Geçen pazar günü seçimde iki oy kullandık, milletvekilliği ve cumhurbaşkanlığı seçimi için. Milletvekili seçimi bitti, meclisteki sandalye sayısı belli oldu. 28 Mayıs’ta kullanacağımız oy sadece cumhurbaşkanlığı için olacak. Bunu bilmemiz gerekiyor biz cumhurbaşkanını seçeceğiz. Milletvekilleri seçilmiş sistemde sadece el kaldırıp indirecek. Cumhurbaşkanı tekrar seçilirse muhalefetin milletvekili sayısı Erdoğan'ın yasa tekliflerini engellemek için yeterli olmayacak. Sadece süs püs olarak orada olacaklar. Halkın derdini dinleyecekler ama oylama yapıldığında Erdoğan'ın istediği gibi olacak her şey. Erdoğan değil de Kılıçdaroğlu seçilirse demokrasinin erdemini göreceğiz. Meclis cumhur ittifakında olmasına rağmen yürütme yetkisi cumhurbaşkanında olacak. Bir gece de İstanbul Sözleşmesi kararından çıktık, bir gece de geri döneceğiz. Cumhurbaşkanı buna karar verecek. Bunda Cumhur İttifakı’nın milletvekili sayısı fazla olsa da etki etmeyecek. Recep Tayyip Erdoğan yeniden seçilirse son beş yıldan farklı bir şey yaşamayacağız. Muhalefet çok etkin olamayacak o yüzden ikinci turun böyle önemi ver.”
“Sinan Oğan Cumhur İttifakı'nı destekler”
Öztürk, “Sinan Oğan seçimde yüzde 5 oy aldı. Oğan, ikinci turdaki seçim için kimi desteklediğini açıklayacak. Ben Sinan Oğan’ın Millet İttifakı’ndan yana olacağını düşünmüyorum. Cumhur İttifakı’ndan yana olacaktır. Kimi desteklerse desteklesin oylarının hepsinin seçimin sonucunu etkileyeceğini düşünmüyorum. Yeniden Refah Parti’sinin yükselişi, Saadet Partisi’nin bir bölümü CHP’ ye hiç oy vermedik şimdide vermeyiz diyerek yeniden Refah’a kaydı. Bu da 5 milletvekili çıkmasına neden olur diye düşünüyorum. Oğan’ın oyunun yüzde beşinin tamamı işaret ettiği yere gitmez. Ne kadarı gider bilemem. İkinci turun sonuçlarında görürüz diye düşünüyorum” ifadelerini kullandı.
“CHP seçmeni listeleri beğenmedi”
"Kemalpaşa ve Kiraz sürpriz olmayan sonuç verdi. TİP’in İzmir ikinci bölgede, popülaritesi olan İrfan Değirmenci olsa da aday olarak çıkaramayacağını biliyordum. İzmir'de de CHP milletvekili sonuçlarında geriledi yüzde 1’e yakın. Kazandığı ilçelerde de geride. Zaten 7 artı 7 değiştirmedi sonucu. AK Parti 4 artı 4’te 8 milletvekili çıkardı. O da MHP'den çalmış bir tane fazlasını. DEVA, Demokrat Partisi, Gelecek Partisi bunlardan CHP’ye oy gelmemiş. İzmir'in milletvekili seçimlerinde CHP’ ye yeterince destek verdiğini söylemek de mümkün değil. CHP’nin milletvekili listelerini, Kemal Kılıçdaroğlu’nun aday olması nedeniyle ona ağırlık vermesi, CHP seçmeninde listeleri beğenmemeye neden olmuş. CHP’nin milletvekili sayısına erişmesinde ittifak yaptığı DEVA, Gelecek Partisi, Demokrat Partisi’nin katkısı varsa onları çıkardığınızda yüzde 3 -5 oranında milletvekili sayısının düştüğünü söylemek mümkün olur. Erdoğan’ın durumunda düşüş yok İzmir’de, yükseliş var.”
“CHP yerel seçimlere iyi çalışmalı”
“Yerel seçimlerde pek iyimser değilim. Erdoğan tekrar seçilirse benim tanıdığım Erdoğan seçimlerden kısa süre sonra yerel seçimleri kazanmak ve CHP’nin önünü kesmek için İstanbul ve Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin defterini dürter. Sonra da sıra İzmir’e gelir. Kayyum atamasa bile ellerini kollarını bağlar. Daha çok sıkar. Erdoğan’ın önünde hiç hesap vermeyeceği bir 5 sene olacak. Önümüzdeki seçimde CHP’nin hiçbir belediye kaybetmeyecek biçimde çalışması lazım. Biz beş seneyi nasıl yürütmeliyiz demeli demokrasi budur çünkü.”
“Sarı bölgedeki Erdoğanizm taraftarına seslenmeli”
Serdar Öztürk “Türkiye’de cumhurbaşkanlığı seçimi normalde Haziran da yapılacaktı. Erdoğan bunu erkene aldı. 14 Nisan’da belli oldu bu seçim. Biraz filmi geri saralım. Seçimin 14 Mayıs'ta yapılacağı tarihten önce kimse Kılıçdaroğlu'nun kazanacağına sahip değildi çünkü adayın Kılıçdaroğlu olduğu bilinmiyordu. Kılıçdaroğlu’nun aday olmasından önce zaten Millet İttifakının amacı seçimi ikinci tura taşımaktı. Akşener’in kazanacak aday söylentisi çok vardı. Anket sonuçlarına bakılarak bunlar Ekrem İmamoğlu ve Mansur Yavaştı. Zaten 6’lı masa dağılma sürecindeyken, Akşener yeniden masaya oturduğunda onun sözleriyle iki Büyükşehir Belediye Başkanı Kemal Bey’in yanına koyuldu. Kazansın diyeydi bu. Yani ikinci tur Millet İttifakı’nın başta kurguladığı bir şeydi. İç Anadolu’da, Karadeniz’de Kemal Kılıçdaroğlu’nun oyu artmış ama beklendiği kadar değil Mansur ve Ekrem’in oralarda oylarını patlatmamış. Kıpırdama olmuş ama cumhurbaşkanlığını kazanacak değil. Millet İttifakı’nın fark etmediği Erdoğanizmin belli yerlerde oturmuş olması. Bir ülkede bir ülkenin insanları ekonomik, siyasal krizlere rağmen değişime kapalı duruyorsa bunu araştırmak sosyologların görevi. Siz ne derseniz deyin belli kesime etki etmiyor bu onlar koyu Erdoğancı. Tıpkı üç hilali gören kesimin ona vurması gibi. Erdoğan’da bu gerçeği biliyor, fındık fiyatı, doğal gaz falan da etki etmiyor buna. Milet İttifakı negatif yönde şu an. CHP’li seçmende yılgınlık var. Bu hayal kırıklığı seçime gitme oranını etkileyebilir ama bu AK Parti’ de de var biz kazanıyoruz diyerek onlarda da bir sandığa gitmeme olasılığı çıkabilir. Özellikle Millet İttifakı'nın içindeki o sağ bloğun Erdoğan'ın Karadeniz ve İç Anadolu'daki kesimine, Erdoğanizm taraftarına, seslenip onları ikna etmesi gerekiyor. Erzurum'a Samsun’a, Sivas’a, Konya’ya, Malatya'ya gidip cumhurbaşkanlığı oylarını yükseltmeleri gerekiyor” diye konuştu.
