İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Yönetim Kurulu Üyesi Baran Uygun ve İnşaat Mühendisi Şerif Güner Son Mühür TV’de yayınlanan Dirençli Kentler programında Ayşegül Koç’un sorularını yanıtladı. Teknolojinin verilimli, kaynakların yetkin kullanılması gerektiğine dikkat çeken Güner; “Adnan Menderes Havalimanı içerisinde çelik konstrüksiyonlar var. Bunların bazılarının içinde gerilim ölçerler var. Kar yağdığı, deprem olduğu zaman bize bilgi veriyor. Bu tip yöntemler hızla hayatımıza girmeli” dedi.
Son Mühür TV’de yayınlanan Dirençli Kentler programında yapı güvenliği ve yalıtım konusuna ilişkin merak edilenler yanıt buldu. Bina bakım işlemlerinin önemine değinen İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Yönetim Kurulu Üyesi Baran Uygun, bina dış cephesinin demir ve betonunun 10 yıl boyunca suya maruz kalması durumunda demir kalınlığının yüzde 34’ünün, genel dayanımında yüzde 64’ünün kaybedildiğine dikkat çekti. Baran; “Temel görülmediği için göz ardı ediliyor” dedi.
“Bina stokumuz eski…”
Uygun; “2001 yılında yapılan binaların sayısı İzmir’de yüzde 41, Türkiye’de ise yüzde 51. Yani bina stokumuz eski. Türkiye’de su yalıtımı, temel yatılımı 3-4 yıldır yapılıyor. Binaların sudan dolayı gördüğü zarar depremlerde hesaba katılmıyor. Dışarıdaki suyun alkali değeri yüksektir ve zamanla betona zarar verir. Bir araştırmaya göre demir ve betonun 10 yıl boyunca suya maruz kalması durumunda demirin kalınlığının yüzde 34’ünün, genel dayanımında betonun yüzde 64’ünün kaybedildiği belirtiliyor. Temel görülmediği için göz ardı ediliyor. Bunun dışında dış cephe sıvası bunu görsellikle değerlendiriyoruz. Türkiye’de binaların dış cephelerinin yenilenme oranı 10 yıla kadar çıkıyor. Yurtdışında ise beş yılda bir dış cepheler boyanıp yenileniyor. Bu sıva, bizim kolon ve kirişlerimizi yani taşıyıcı sistemlerimizi koruyor. Boyanın 5 yıl sıvanın ise 10 yıl ömürleri vardır. Malzemelerin bu süre zarfında değişmesi gerekiyor. Bunlar değişmediği zaman nem ve ısı ya da su betonun içine işlemeye başlıyor. Demir korozyona uğramaya başlıyor. Betonun dış cephe sıvasıyla korunması gerekir. Dış etkenlerin beton dayanımına etkisini göz ardı etmemek gerekiyor” dedi.
Binalarımızın kullanım kılavuzu olmalı
Binalarımızın kullanım kılavuzu olmalı diyen Güner; “10 senede bir inşaat mühendisi gelsin kontrol etsin. İlave yük gelmiş mi mesela? Binanın bakımı söz konusu olduğunda kamunun da üzerine düşen görevler var. Binalarımızın belirli aralıklarla bir bakım sürecinden geçmesi gerekiyor. Ara ara da uzman görüşüne başvurmakta fayda var. Binaların kullanım amaçları var. Bizler bazen amacın dışına çıkıyoruz ve başka problemlere neden olabilir. Yasalarda eksiğimiz yok ancak işlerlikle ilgili bir takım sıkıntılar yaşıyoruz” ifadelerini kullandı.
Nitelikli denetim şart!
Uygun; “Nitelikli her tadilatın denetime tabi olması lazım. Şuanda yok mu? var ancak kullanım değişikliklerinde geçerli. Çelik ve prefabrik yapılarda ciddi denetlemelere ihtiyaç var. Nitelikli iş gücüne de sahibiz doğru bir sistemle kontrol mekanizmaları çalıştırılabiliriz. Isı yalıtımını kim, kimler yapıyor mesela? Ne yazık ki sahada şuan usta anlamında , işçi anlamında bunun kaliteli gittiğini söyleyemem. Isı yalıtım faturalara bir katkı sağlar. Çok dikkatle yapılması gereken işlemler. Bazı noktalara dikkat edilmezse ısı köprüleri oluştuğundan dolayı binada ısı kaçakları devam eder. Üsteki sıva çatlamaya başlayabilir bu çatlaklardan içeri sular sızar nemlenmeye neden olur. Betonun dayanımı düşer. Hem yapmak hem de kimin uyguladığı çok önemli. Isı yalıtım doğru yapılmışsa bina durduğu sürece ısı yalıtım konusunda bir sıkıntı çıkarmaz. Üstündeki koruyucu katmanı 10 yılda bir yenilenmesi, boyanın 5 yılda bir yenilenmesi şart” dedi.
“Yapı denetim, yapı kalitesi oluşturdu”
Yapı denetim, aksaklıklarına rağmen ciddi bir yapı kalitesi oluşturdu diyen Uygun; “Vatandaş yapı denetimli binaları tercih etmeli. Yapı denetimi kim yapmış, sonuçları nedir? bunların gösterilmesini isteyebilirler. Bunun sorumluluğu vatandaşta olmamalı bunun sorumluluğunu yüklemek çok ayıp olur. Eğer biz okuyup belli makamlara gelmişsek biz bunu yapmak zorundayız. İnşaat mühendislerinin denetimi kamu statüsünde olsun. Binanızın sağlam olduğunu bakarak anlayamazsınız. Binanız eğer 2000 yılı öncesiyse belli metre karelerden vazgeçip mutlaka binalarınızı dönüşüme açmanız gerekir” ifadelerini kullandı.
“Bir çip ile data almak mümkün…”
Binaların fonksiyonu arttıkça tasarlanan performansların ortaya konulup konulmadığının takip edilmesi gerekiyor diyen Güner; “Bir taşıyıcı sistem kirişi ya da demirinin içine koyduğumuz küçük bir çip ile data almak deprem geçirdikten sonra ne şekilde davranış gösterdiğini takip etme mümkün. Bunlar git gide ucuzlayacak. Örneğin Adnan Menderes Havalimanı içerisinde çelik konstrüksiyonlar var bunların bazılarının içinde gerilim ölçerler var. Kar yağdığı, deprem olduğu zaman ne oluyor bize bilgi veriyor. Kaynakların etkin kullanılması açısından da önemli bir konu. Teknoloji bunu hızla hayatımıza getiriyor. Elimizdeki telefonla deprem anında evin neresinin güvenli oluğunu işaret eden datalar hazırlanabilir” açıklamasında bulundu.
