Son Mühür Haber Merkezi/ Melekşah Tufaner ‘Her İşin Başı Sağlık’ programının konuğu Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nurşen Belet oldu.
Beta nedir?
Prof. Dr. Nurşen Belet,” Beta bir bakteridir. Bir bakteriyal enfeksiyondur. Genellikle insanların boğazında iç organlarda, ciltte ve insanlarda bulunan bir bakteridir. Bakteriyel enfeksiyonlarda antibiyotik gibi elimizde çok önemli tedavi edici araçlar var. Virüslerin bazılarında var ama bakterideki penisilin tek tedavidir. Tabi alerjik durumlar ve bazı ekstrem durumlar var ama penisilin Beta ’da ilk tercih edilen antibiyotik. Aşısı yok ama aşı çalışmaları 1923’lerde başlamış. Yaklaşık 100 yıldır bir aşı çalışması var. Öncelikle insanlarda yapılmış bu aşı örnekleri. Normal bakteriyi insanlara vermişler. Bir çalışma yapılmış 1960’larda ve bu insanlarda romatizmal kalp hastalığı ortaya çıkmış. Bu çocuklarda yapılan bir çalışma ve daha sonra Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) yasaklamış. Fakat aşı çalışmaları durmamış, hayvanlarda başlamış. Şu an faz 1 olan insan çalışması çok az ama aşı çalışmaları yoğun devam ediyor. İnsan çalışması yasaklandı ama 30 yıldan sonra farklı aşı metotları ile yapıldı. Öngörüm biraz olduğu yönünde. Aşısı ile ilgili problemler var. Aşı için kullanılan moleküller, insanlığın yapısındaki moleküllerle, bu moleküllere benziyor ve bu insanda mikrobun olumsuz etkilerine yol açıyor. O nedenle daha 30-40 yılı var gibi geliyor” dedi.
Beta enfeksiyonu nedenleri nelerdir?
Belet,” Bakteri nedenlerinden biri ama mikrobu ne yapıyor dersek, en sık yaptığı bademcik iltihabı. Onun dışında cilt enfeksiyonu yapıyor. Bunun dışında çok çok nadir olan istilacı enfeksiyonlar yapıyor. Mesela kanda, beyinde enfeksiyon yapabiliyor. Bir de enfeksiyonu geçirmiş olmak bazılarında tedavi gerektiriyor bazılarında da tedavi gerektirmeden bazı komplikasyonlara yol açıyor. Mesela romatizmal kalp hastalığı olabiliyor boğazdaki enfeksiyon tedavi edilmezse. Bu bakteriyi mutlaka tedavi etmek gerekiyor. Tedavi edilmediği zaman hem geç dönemde komplikasyonlara yol açabiliyor. 2022’nin Eylül ayında DSÖ bu istilacı enfeksiyonlardaki belirgin artıştan bahsetti özellikle İngiltere başta olmak üzere. İrlanda, Hollanda ve Almanya’da... Bu yalnızca bademcik enfeksiyonu değil, istilacı dediğimiz kanda var, beyinde var, akciğerde var. Buna bağlı çocuk ölümleri özellikle de 10 yaş altı çocuk ölümleri bildirdi. Bizde toplam 4 tane istilacı enfeksiyonla ilgili. Beta virüsünün tedavi var. Bu mikrop insanlarda var ama nasıl hastalık yaptığı tam bilinmiyor. Çok farklı hastalık yapıcı faktörleri var bu mikrobun. Birisi beta olunca eğer antibiyotik verilmezse karşısındakilere damlacık yolu ile, temas ile direk alabiliyoruz mikrobu“ ifadelerini kullandı.
Beta enfeksiyonu hangi yaşlarda görülür?
“Beta’nın bir yaşı var 5-15 yaş arası en sık görülen yaş. Özellikle kış ayında ani bir ateş yükselmesi, boğaz ağrısı, karın ağrısı, bulantı, kusma ve lenf bezlerinde şişlik, özellikle lenf bezlerindeki şişlik ağrılı oluyor. Böyle olunca mutlaka hekime gitmek lazım. Tanıyı da hasta gelince muayene ettikten sonra, hastadan iki tane test kullanıyoruz. Bir tanesi hızlı antijen testi dene boğazından örnek alam ile oluyor çok kısa sürede. Orada hemen o mikrobun tespiti yapılıyor. Ya da boğaz kültürü alıyoruz.”
Beta tedavisinde uygulanan yöntemler nelerdir?
“Hastanede tedavisi gereken çok ciddi durumlarda olabiliyor. Buna biz istilacı Beta enfeksiyonu diyelim. Çok çok ciddi ve eğer tedavi etmezsek oluyor. Tedavi edilmezse sinüzit oluyor ve sinüzit beyne yayılıyor ve beyinde apse olabiliyor. Beta virüsünün tedavisi mümkün ve tek tedavisi var o da penisilin. Penisilin tedavisi şart ve iğne olarak verilmiyorsa 10 gün mutlaka tedavi edilmesi gerekir. Ama olmazsa olmazı antibiyotik tedavisi. Mesela tedavi edilmedi diyelim bu mikrobun kalpte enfeksiyon yapması mümkün. Enfeksiyondan 2-3 hafta sonra oluyor ve yalnızca kalbi değil bazen eklemleri de tutabiliyor. Tanı koyuldu ve kalbi tutmuşsa, hastalara sürekli koruyucu olarak profilaksi verilmesi lazım belirli yaşlara göre. Ben bir kere Beta enfeksiyonu oldum ama bir daha olmam diye de bir şey yok. Kalp hastası ise kişi koruyucu tedavi ömür boyu da verilebilir. 3 hafta da bir veriyoruz bunu.”
“El hijyeni çok önemli”
Belet, “Enfeksiyonu olan bireylerin tedavisi bulaşmada önemli. İkincisi de bulaş yolu damlacık ve temas yolu ile olduğu için yanınızda hapşıran biri olursa ki aslında hapşıran kişinin bunu engellemesi lazım ki damlacıkları karşısındaki kişiye geçmesin. El hijyeni çok önemli. Enfeksiyonu olanlar tedavi edilince de bu hastalıkta bulaş yolu 24 saat kayboluyor” diye konuştu.
