31 Mart sandık sonuçlarının analizinde bugüne kadar ilk etken ekonomi ve özellikle emeklilerin AK Parti iktidarına bir ders verme arzusu olarak algılanıyordu. East Capital Türkiye Uzmanı Emre Akçakmak ise bu algılarla ilgili ezber bozaan bir değerlendirme yaptı. Sosyal medya hesapları üzerinden 31 Mart somnuçlarıyla ilgili değerlendirmesini paylaşan Akçakmak, CHP’deki artışın ana gerekçesinin İYİ Parti oylarını kendi bünyesinde toplaması ve İstanbul’da Ekrem İmamoğlu’yla Ankara’da Mansur Yavaş’ın kişisel olarak CHP’ye yüzde 6’lık bir artış getirmiş olmasını gösteriyor. Yine Akçakmak’a göre AK Parti-MHP ve Yeniden Refah bloğunun toplam oylarında bir düşüş söz konusu değil.
İşte Emre Akçakmak’ın 31 Mart analizi…
31 Mart seçimleri ile ilgili öncül veri incelemesi sonucu dikkatimi çeken 2 nokta:
1) Oy geçişkenliği analizi çok zordur. Kaldı ki, son secimde sandığa gitmeyen seçmenin profilini tam olarak bilmiyoruz.
Ancak sandığa gitmeyenlerin seçmen ortalamasını takip ettiğini ve bloklar arası geçişkenliğin yüksek olmadığını varsayarsak, Başkanlık oylaması sonucu:
- AK Parti'nin oy oranının aslında Mayıs 2023 seçimlerine göre düşmediğini, aksine az da olsa arttığını görüyoruz. Fakat 3 büyük şehirde gecen sene yüzde 7 olarak gerçekleşen MHP oylarının büyük şehirlerde AK Parti'ye gittiğini de unutmamak lazım.
- Cumhur İttifakı'nin 3 büyük partisi (AK Parti-MHP-YRP) aslında blok olarak ciddi oy kaybetmemiş (toplam yüzde 48 iken yüzde 47'ye düşmüş). O yüzden "ekonomik sıkıntılar seçmeni bezdirdi" sonucuna verilere bakarak bahsedildiği kadar güçlü anlamda ulaşamıyorum. Argümani tersine çevirirsek, bahsedilen ekonomik sıkıntılara rağmen bloğun oy oranının çok değişmemiş olması ilginç bir nokta. Fakat YRP'nin gelecekteki konumu cok daha önemli olacak
- CHP'nin zaferi senelerce hatırlanacak. Ancak CHP seçimi sanki iktidara karsı değil, adeta muhalefete karşı kazanmış. Bütün muhalefeti konsolide etmiş, İYİ Parti'yi "Pacman" gibi yemiş ve özellikle büyük şehirlerde DEM Parti seçmeninden de destek görmüş.
2) Bir de Magnificent 7 analizi yapıp Büyük 3'luye (İstanbul-Ankara-İzmir) bakarsak ozellikle İmamoğlu - Yavas ikilisinin inanılmaz etkisini daha net görüyoruz.
- Büyük 3’lüde, CHP oylarini Mayıs 2023'e göre yüzde 31'den yüzde 53'e artırıp özellikle bu iki aday sayesinde ülke genelinde oy oranına yaklaşık 6 puan eklemiş.
- Büyük 3’lüde MHP oylarının etkisiyle AK Parti de yükselmiş, ancak ikili blok olarak geri gitmişler.
- Diğer şehirlerde ise önceki noktada bahsettiğim gibi CHP İYİ Parti'ye pac-man'lik yaparak oylarını yüzde 23'ten yüzde 31'e çıkarmış.
- AK Parti diger şehirlerde aslında haritadaki renklerin yarattığı hissiyat kadar ciddi bir düşüş yaşamamış. Bunu bir kenara not etmek lazım.
- Büyük 3’lüde nispeten sessiz kalmış olan YRP'nin diğer şehirlerde yüzde 3'ten yüzde 8'e yükselmesi de ayrı bir tartışma konusu olur.
Iki de meraktan baktigim "bonus" grafik paylasiyorum ancak yorumum yok.
1) Ortalama egitim suresi (yil) ve iki buyuk partinin oy oranları
2) Kisi basina dusen gelir (USD) ve oy oranları
