Bolu, Düzce ve Sakarya'nın batısında, Bilecik ve Eskişehir'in güneybatısında, Ankara'nın güneyinde, Çankırı'nın doğusunda, Zonguldak'ın kuzeyinde ve Karabük'ün kuzeydoğusunda yer alan bir ilimizdir. Bolu il merkezine göre; Dörtdivan, Yeniçağa ve Gerede ilçeleri doğuda, Mengen kuzeydoğuda, Göynük ve Mudurnu ilçeleri güneybatıda, Seben ve Kıbrısçık ilçeleri ise güneyde konumlanmıştır.
Karadeniz Bölgesi'nin Batı Karadeniz bölümünde bulunan Bolu, Türkiye'nin yüz ölçümünün %1,015'ini kaplar. Toplam yüz ölçümü 8.458 km² olan ilin arazisinin yaklaşık %18'ini tarım alanları oluştururken, %64'lük bir oranla ormanlar, Türkiye ormanları içinde %2,55'lik bir paya sahiptir. Çayır ve meraların kapladığı alan yaklaşık %15'tir. Geriye kalan %8 dolayında alan ise tarım dışı alanlardır. Bolu'nun ortalama rakımı 1000 m, merkez ilçe rakımı ise 725 m civarındadır. Peki, Bolu'da hangi dağlar var? Bolu'nun en yüksek dağı hangisi?
BOLU'DA HANGİ DAĞLAR VAR?
Bolu Dağları, Bolu şehir merkezinin kuzeyinde kalan ve batı-doğu doğrultusunda uzanan bir dağ silsilesidir. Bölgenin en yüksek noktası Celedoruğu'dur (1980 m). Alan, doğuda Devrek (Bolu) Çayı ile sınırlanmıştır. Dağın güney yamaçları, Bolu Çayı'nın ana kollarından biri olan Büyüksu Deresi'ni beslerken, kuzey yamaçları ise ÖDA'nın kuzeybatısındaki Hasanlar Barajı'nı besler. Yedigöller Milli Parkı'nın bulunduğu bölgede yaşlı ve el değmemiş orman alanları uzanır. Bolu merkeze yakın bölgelerde, Uludağ göknarı, doğu kayını ve gürgenle karışık ormanlar bulunurken, kuzey bölgelerde doğu kayını ve gürgenin baskın olduğu karışık ormanlar, meşe toplulukları, karaçam, sarıçam, akçaağaç ve dişbudak yer alır. Melen Deresi'ne doğru 800 metreden alt seviyelerde kayın ormanları yerlerini karaçamlara bırakırken, ÖDA'nın güneybatısında ise kayın ormanları arasına göknar ve sarıçamlar karışır.
Bolu Dağları, dünya çapında tehlike altında olan ve ülkemize endemik Lathyrus undulatus bitki türünün yaşadığı bir bölgedir. Ayrıca, yerleşim yerlerinden uzaklığı ve bütünlüğü bozulmamış orman yapısı ile yaban hayatı ve memeliler için önemli bir alandır. Özellikle, ülkemize endemik bir fındık faresi alt türü olan Muscardinus avellanarius abanticus için de önemlidir. Ancak, bölgedeki tehditler arasında, Devrek Çayı üzerinde inşa edilen Köprübaşı Barajı gibi yapılar ve yasadışı balık ve memeli avcılığı bulunmaktadır. Ayrıca, ormanlardaki sürdürülebilir olmayan yararlanma biçimleri doğal türlerin yaşam alanlarını daraltmaktadır. Bu nedenle, milli parkın mevcut sınırlarının genişletilmesi önerilmektedir.
Bolu – İstanbul karayolunun güneyi ile Bolu – Mudurnu karayolları arasında kalan ÖDA, Abant Dağları silsilesini içine alır. Bu bölgede Abant Gölü, Eften Gölü, Sülüklügöl, Karamurat Gölü gibi sulak alanlar ve Mudurnu Çayı gibi irili ufaklı birçok akarsu bulunmaktadır. ÖDA'nın kuzey bölgesi, alçak kesimlerde doğu kayını ile kaplıdır. 1500 metrenin üzerinde ise Uludağ göknarı baskın olup, sarıçam ve şimşir topluluklarına da rastlanır. Orman sınırı ardıç ağaçlarından oluşmaktadır. Sülüklügöl Tabiatı Koruma Alanı'nda ise saf sarıçam, Uludağ göknarı, doğu kayını ve bu türlerden oluşan karışık ormanlar mevcuttur. Ayrıca, bu bölgede ülkemizdeki en geniş ve yoğun şimşir toplulukları bulunmaktadır.
Alanın dik ve kurak güney yamaçları, geçmişteki aşırı otlatma baskısı nedeniyle tahrip olmuştur. Burada genellikle meşe baskın çalı toplulukları ve erozyona uğramış yamaçlar yer almaktadır. Göller ve bunlara bağlı sulak alan sistemleri, alanın önemini artırmaktadır. Özellikle Abant Gölü ve Karamurat Gölü çevresindeki turbalıklar, birçok nadir bitki türüne ev sahipliği yapmaktadır. Bolu Dağları, dünya üzerinde sadece bu alanda yaşayan iki bitki türü olan Ornithogalum pascheanum ve Poa asiae-minoris'e de ev sahipliği yapmaktadır.
ÖDA'da bulunan ülkemize endemik Muscardinus avellanarius abanticus adlı bir fındık faresi alt türü ve Salmo trutta abanticus adlı bir alabalık alt türü bulunmaktadır. Ayrıca, bölgedeki birçok kelebek türü de ÖDA'nın kriterlerini sağlamaktadır. Bu türlerden apollo ve Kafkas fisto kelebeği, küresel ölçekte tehlike altında olan türlerdir.
Gerede Merkezden 9 km, Bolu merkezinden ise 60 km uzaklıkta olan sahaya asfalt yol ile ulaşım sağlanmaktadır. Sahayı oluşturan alanın büyüklüğü 157,64 hektardır ve tamamı orman mülkiyetindedir. Karaçam orman ekosistemi ve çalımsı türler sahada hakimdir. Sahadaki kaynak değeri ise orman ekosistemi olarak belirlenmiştir. Sahaya gelen ziyaretçiler genellikle doğa yürüyüşü ve piknik gibi aktiviteler yapmak amacıyla gelmektedirler. Bu faaliyetler genellikle Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında gerçekleşmektedir. Sahaya yakın konumda bulunan yayla ise yaz döneminde vatandaşlar tarafından kullanılmaktadır.
Arkut Kayak Merkezi'ne 2 km, Esentepe Mesire Yeri'ne ise 7 km mesafede olan saha, bu tesislere olan yakınlığıyla ziyaretçi potansiyelini artırmaktadır. Arkutdağı Tabiat Parkı'nda günübirlik kullanım alanı bulunmaktadır. Sahaya giriş kontrol noktası, otopark, ürün satış noktaları, ziyaretçi merkezi, restoran, kafe, idari bina, çadırlı ve karavan park alanları gibi tesisler planlanmaktadır.
Köroğlu Dağları, Türkiye'nin Batı Karadeniz Bölgesi'nin iç kısmında bulunan sıradağlardır. İç Anadolu bölgesini Karadeniz Bölgesi'ne bağlarlar. Doğuda Osmancık dolaylarında Kızılırmak'ın dirseğinden, batıda ise Bilecik dolaylarında Sakarya vadisine kadar uzanırlar. Kuzey sınırını Bolu-Ilgaz Dağlarından Devrez ve Ulusu-Gerede Çayı yatakları belirlerken, güney sınırını ise Sakarya Nehri, Kirmir Çayı ve Kızılırmak oluşturur. Doğu-batı istikametinde uzunluğu yaklaşık 400 km civarındadır ve en yüksek noktası Aladağ kütlesi üzerindeki Köroğlu Tepesi'dir (2.400 m). Köroğlu Dağları, yoğun çam ve gürgen ağaçları ile kaplıdır ve bölgede yaşayan halkın büyük bir kısmı geçimini orman ürünlerinden sağlar.
Genel iklimi, Karadeniz iklimi olarak adlandırılan yaz ve kış bol yağış alan bir iklimdir. Ancak bölgenin güney kesimlerinde iklim daha kara iklimine yakındır ve bitki örtüsü bakımından diğer bölgelere nazaran daha fakirdir. Çankırı, Kastamonu, Ankara, Zonguldak demiryolları ve Ankara, İstanbul, Beypazarı, Geyve karayolları, Köroğlu Dağları arasındaki geçitlerden geçmektedir.
Bu popüler dağların aksine, Bolu ilinde birçok başka dağ bulunmaktadır. Bu dağların isimleri şöyledir:
