Radyo Ege mikrofonlarında her salı Doç Dr. Nilgün Yener ve Ayşegül Koç’un moderatörlüğünde yayınlanan ‘Her İşin Başı Sağlık’ programında otizm hastalığını ele alındı. Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Mehmet Çolak ‘’Otizm nörogelişimsel bozukluktur bebeklikten itibaren görürüz’’ hatırlatmasında bulundu.
Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Mehmet Çolak’ın açıklamalarından öne çıkan detaylar şunlar...
GÖZ TEMASI KURMAK İSTEMEZLER
Konuşma gecikmesi, göz teması kurmamama gibi belirtilerle kendini gösterir. Tanı olarak hepsine otizm spektura diyoruz. Doğuştan itibaren belirtiler gözlenebilir. Onlarla etkileşime girmek mümkün olmaz. Sizin işaret ettiğiniz yere bakmaz, adını seslendiğinizde bakmaz.
Çocuk ve ergen psikiyatri uzmanı olmalı. Nörolojik değerlendirme istiyoruz.
ERKEN TANI ÇOK ÖNEMLİ
Erken tanı çok önemli. Otizmin seyrini belirleme erken tanıya bağlı. Aileler sorunu ertelemeye yatkınlar, ama mutlaka uzmana gitmeleri gerekir. En sık başvuru nedeni konuşma gecikmesi. Bir yaşında çocukta kelimelerin başlaması gerekir.
Gelişim geriliği olarak adlandırıyoruz. Sosyal etkileşim alanlarda sıkıntı yoksa sadece gelişim geriliği olarak söylüyoruz. Otizme eşlik eden zeka geriliği hemen hemen yarısında var. Otizmli bir kısım hastada ise üstün zeka da olabilir.
GEÇ YAŞTA BABA OLMAK
En önemli gerekçe genetik. Etkisi kanıtlanmış tek çevresel faktör ileri baba yaşı. Erkek çocuklarda daha sık görülüyor. Otizm tanısı 68’de 1 gibi bir oran var. Geç yaşta çocuk sahibi olmak otizm sıklığını arttırıyor olabilir.
İLK ÜÇ YAŞ EKRANA BAKTIRILMAMALI
Otizm olan çocuklarda teknolojik ekranlara bağımlılık olabiliyor. Ekrana maruz kalan çocukta iletişim bozuklukları görülebiliyor. İlk 3 yaşta mümkünse hiç ekrana baktırılmaması iyi olur.
Aileler kaygılı olarak geliyorlar. Bizden, otizm yok! Denmesini duymak istiyorlar. Ben açıkça aileyle paylaşılması taraftarıyım. Önemli olan müdahaleyi erken başlatmak.
ERKEN YAŞTA BAŞLANMALI
Otizmin tedavisi bireysel özel eğitimdir. Bilişsel gelişiminin desteklenmesi gerekir. Bire bir eğitim çalışması ve grup çalışması gerekir. Bir iki yıl devam eden bir süreç bu. Eğitimden bütün çocuklar fayda görüyor. Erken yaşta başlandığında otizmden çıkma gibi bir durumla da karşılaşabiliyoruz.
TEK TEDAVİSİ ÖZEL EĞİTİM
Aile bu konuda sağlık raporu aldıktan sonra haftada üç saat ücretsiz eğitim alınabiliyor. Ancak daha yoğun eğitim alınması gerekiyor. İlaç tedavisi yok ama tedavisi var. Tedavisi de özel eğitim.
