Deprem gerçeğiyle sık sık karşı karşıya kalan İzmir’de Son Mühür Tv’nin ‘Gün Başlıyor’ programı uzman konuklarıyla merak edilen sorulara cevap aramaya devam ediyor. Jeofizik Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Başkanı Sinancan Öziçer, ‘’Ağustos sonu eylül başı gibi depremler artmaya başladı. Kuşadası, Sisam, Buca, Midilli depremleri üst üste geldiği için insanlarda bir panik havası gözlemleniyor’’ hatırlatmasında bulunarak, ‘son on günde meydana gelen depremleri öncekilerin artçıları olarak görüyorum. Son zamanlarda deprem fırtınaları kavramı ortaya çıktı.  

DEPREM FIRTINASI NEDİR? 

Bizler sismolojik tanom olarak deprem fırtınasını şu şekilde anlatabilirim; deprem meydana gelir ve ondan sonraki bir kaç gün içinde meydana gelen artçıların sayısı 10-15'I bulduğu zaman buna deprem fırtınası diyebiliriz.Ama aslnda bu deprem fırtınası değildir. Deprem fırtınası bilerin hissetmediği kadar küçük depremlerden başlayarak yer yer 200-250'ye kadar yükselen sayılarla kısa süre içinde meydana gelen depremler için kullanıyoruz’’ dedi. 

İşte Sinancan Öziçer’in açıklamalarından öne çıkan detaylar... 

KORKUTANLAR İLGİ GÖRÜYOR! 

Deprem fırtınasındak bu depremler daha büyük bir depremin tetikleyicisi anlamına gelmez. Uzmanlardan gelmeyen yorumlara bakılmamasını tavsiye ederim. Vatandaşların deprem konusunda korkutan kişiere karşı bir hayranlık beslediğini gözlemliyorum. Jeofizik mühendisleri olarak bilimsel ve matematik verilere bakarak, aletsel verilere bakarak, hesaplamalar yaparak bir yorum yaparız. Tahmin veya gözlemsel yorum asla yapmayız. Ayağı yere basan yorumlar yaptığımızdan dolayı daha gerçekçi yorumlar oluyor.  

İzmir’de son 120 yılda aletsel büyüklüğe baktığınızda 6.5 ve 6.6 büyüklüğünde Torbalı ve Dikili taraflarında depremlerin olduğunu görüyoruz. Depremle ilgili şiddet skalası ve büyüklük skalası farklıdır. 99 depremi 7.4 büyüklüğündeydi ama şiddeti 9.0’du. Bu iki kavram karıştırılıyor. Eski dönemlerde aletsel ölçüm olmadığı için ykımın şiddetine bakarak tahmin yapılıyor. O tarihlerde İzmir fayları 7.0 şiddetinde bir deprem üretti aradan 300 yıl geçti bir daha 7.0 şiddetinde bir deprem üretecek denilebilir ama onun hangi büyüklükte deprem olacağına bakılması lazım.  

İZMİR FAYI 30 KİLOMETRE UZUNLUĞUNDA  

İzmir fayı yaklaşık 30 kilometrelik bir uzunluğa sahip olmasına rağmen parçalı parçalı bir faydır. Tek bir hat üerinde değildir. Parçalı oldukları için de bunların üretebilecği deprem büyüklüğü çok da ciddi boyutta, yıkıcı özelliği  olduğunu görmüyoruz. O deprem olduğunda binalarımız hasar almayacak ya da yıkılmayacak anlamına gelmez bu söylediklerim. Çünkü binalarımızı bimiyoruz. 1992’deki depremden bu yana İzmir son 30 yıldır çok ciddi sarsıntılar yaşadı. Bir boks maçında ilk raundlardaki yumruğa karşı göstereceğimiz dirençle 12.raunddaki yumruğa göstereceğimiz direnç aynı olmaz. Yapılarımız da böyle. Yapılarımız yoruluyor.  

SİSAM’DAKİ FAYI BİLMİYORDUK 

Sisam’da meydana gelen deprem daha önce bilinmeyen bir fayda meydana geldi. Gömülü bir faydı, bilinmiyordu. Önerimiz Ege Denizi’ndeki fayların ciddi şekilde araştırılması. Sismik gemimizle Ege Denizini karış karış gezerek hem gömülü fayları hem bilinen fayları iyi bir şekilde inceleyip analizlerini yapmamız gerekiyor.  

30 İLÇENİN SADECE 7’SİNDE VAR! 

Türkiye’nin lokomotifi dediğimiz İzmir’de 3 ilçenin maalesef sadece 7’sinde jeofizik mühendisi istihdamı var. 23 ilçe belediyemizde jeofizik mühendisi istihdamı bulunmamakta. Bunun üzüntüsü ve acısını yaşıyoruz. Zemin etüdü raporu denetlenmeden yapılacak bir bina depremde ağır hasar gördüğünde bunun vebalini kimsenin çekmemesi lazım.Çözüm çok basit. Bir jeofizik mühendisi istihdamıyla bu çok büyük yük ortadan kalkar. 

BUCA’DAKİ DEPREMİN İVMESİ YÜKSEKTİ 

Buca’da 5 kasımda meydana gelen depremin ivmesi çok yüksek olduğu için daha çok hissedildi. Depremin odak noktası, meydana geldiği nokta yerleşime çok çok yakındı bu yüzden vatandaşlarımız ciddi bir panik yaşadı. Deprem anında doğru hareketleri yapmamız bizi kurtaracak en önemli detaylardan biridir. O depremde iki vatandaşımız bilinçsizlikten hayatını kaybetti.  

DEPREM 3 BİLİNMEYENLİ DENKLEMDİR 

Deprem üç bilinmeyenli bir depremdir. Zamanını, büyüklüğü ve yerini bilmiyoruz.Bizler ciddi bir çalışma yaparak o fayın ne kadar büyüklükte bir deprem yaratabileceğini hesaplayabiliriz. 

İZMİR’DE TEHLİKE YARATAN YERLER NERELERİ? 

İzmir’i bir hilal olarak düşünürsek kıyıda kalan yerler, Bornova’nın ve Bayraklı’nın iç kesimlerinde alüvyon zeminlere bakıldığında yaklaşık yer yer 100 metreye dayanan alüvyon zemin var. Ana kayaya ulaşmanın mesafesi derin. Karşıyaka’da ana kayaya ulaşma mesafesi daha dar. O yüzde 30 ekimdeki depremde ordaki binalar yıkıma sebebiyet vermedi.  

KENTSEL DÖNÜŞÜM ŞART 

En iyi çözüm kentsel dönüşüm olacaktır. İzmir’in depremleri bitmeyecek. Ülke anlamında dünyanın en aktif deprem kuşağındayız. Alttan Afrika kıtası bastırıp itiyor, Anadolu levhası saat yönünün terine doğru her yıl 3-4 santim batıya doğru kayıyor, bu bir enrji birikimine neden oluyor, bu enerji birikimi son 20-30 yıldaki depremlerin artmasına da sebep oluyor, depremler her zaman olacak ama önemli olan bizlerin nasıl doğru bir şekilde yapılaşmayı gerçekleştireceğimiz olmalı.  

Editör: TE Bilişim