BÜNYAMİN DOBRUCALI /
Tüm dünya ‘çip ya da yarıiletken’ adı verilen parçanın üretiminde ve sevkiyatında yaşanan sıkıntılar nedeniyle içinden nasıl çıkacağını bilemediği bir sorunla yüz yüze gelmek zorunda kaldı. Dünyayı etkisi altına alan pandemi döneminde ilk kez duyduğumuz, ardından Rusya-Ukrayna savaşı ve en son Çin/ Tayvan /ABD geriliminde önemini bir kez daha anladığımız ‘çip’ krizi bugüne kadar otomotiv sektörüyle sınırlıymış gibi algılanıyordu. Yaşanan son gelişmeler otomotiv sektörünün ardından bankacılık sektörünün de çip krizinden etkilenmek üzere olduğunu gösterdi.
ÇİN, UKRAYNA, TAYVAN!
Çin’de başlayıp tüm dünyaya yayılan Covid-19 virüsü ve beraberinde gelen pandemi sonrası fitili ateşlenen sorun, Ukrayna-Rusya savaşıyla çip üretiminde önemli rol oynayan neon gazının üretimini de aksamasıyla daha da büyümüştü.. Neon gazı üretiminde yaklaşık yüzde 90 ile Ukrayna dünya çapında en büyük üretici konumunda. Ardından Çin ve ABD arasında yaşanan Tayvan gerginliği dünya çip üretiminin neredeyse dörtte üçünü elinde tutan Tayvan’ı krizin göbeğine oturtmuş, dünya çip kriziyle bir kez daha yüzleşmek zorunda kalmıştı.
170’E YAKIN SEKTÖRÜ İLGİLENDİRİYOR
Bugüne kadar sadece otomotiv sektörünün derdiymiş gibi algılansa da, 170’e yakın sektör çip krizinden doğrudan ya da dolaylı olarak etkileniyor. Türkiye’de çip krizinin bankacılık sektörüne olumsuz etkisinin ilk örneği Türkiye İş Bankası’nın son dönemde yaşadığı sıkıntıda gösterdi kendisini. Özellikle emeklilere yönelik banka promosyonu sonrası artan yeni bankamatik kartını basmakta zorlanan banka yetkilileri, ‘çip krizini’ gerekçe gösteren mesajlarla müşterilerinden anlayış beklediklerini dile getirdi. Türkiye İş Bankası mesajında ‘çip tedariğinde yaşadığımız gecikme nedeniyle bankamatik kart talebinizi henüz karşılayamadık. Kartınızı teslim aldıktan sonra 5 iş günü içinde kartınıza 100 TL Maxipuan yüklenecektir. Anlayışınız için teşekkür ederiz’ sözlerine yer verdi.
HER YIL 3 MİLYARDAN FAZLA ÇİPLİ KARTA İHTİYAÇ VAR
Otomotiv sektörünün ardından ‘bankacılık sistemini’ de etkilemeye başlayan çip krizinde 2022 rakamlarına göre dünya çip imalatında yüzde 66 ile Tayvan açık ara lider. En yakın takipçisi ise yüzde 17 ile Güney Kore ve onu da yüzde 8 ile Çin izliyor. Bankacılık sektöründe dünya genelinde her yıl 3 milyardan fazla çip tabanlı ödeme kartı üretilmekte ve dağıtılmakta olması önümüzdeki günlerde ödemeler sisteminde çip krizinin etkilerini daha da güçlü şekilde duyabileceğimizin sinyallerini veriyor.
