Dünya Bankası, 2002 ila 2020 yılları arasındaki 18 yıllık dönemde kamudan en çok ihale alan şirketlerin listesini açıkladı. Türkiye'de neredeyse tüm otoyol, köprü, tünel, havaalanı ve hastane gibi büyük ihalelerin verildiği 5 müteahhitlik şirketi dünya sıralamasında ilk 10 arasına girdi.
İlk sırada yine bir Türk şirketinin yer aldığı listede, Türkiye 5 şirketle birinci oldu. Kamunun yaptığı büyük ihalelerin tamamına yakınını alarak dikkatleri üzerine çeken şirketlere devlet tarafından bir dizi ayrıcalık tanınıyor.
Bu şirketlerin yurtdışından sağladıkları dövizli kredilerine Hazine tarafından devlet kefil edilirken, alacaklarına da dövizle garanti verilip yükü halka ödettiriliyor. Bu şirketlerin çoğunun vergi borçları uzlaşma ya da af gibi yöntemlerle silindiği gibi, iktidara yakın olmaları sayesinde “silah gibi kullanılan” vergi denetimi baskısına da uğramıyorlar.
8 YILLIK MAAŞ KADAR
Kamu ihaleleriyle zengin olan 5 şirketin 18 yılda devletten aldığı ihalelerin toplam büyüklüğü 203.7 milyar doları buluyor. Bugünkü kurla yaklaşık 1 trilyon 556 milyar TL gibi olağanüstü büyüklüğü ifade eden bu devasa para, Türkiye'de ciddi geçim zorluğu yaşayan 7 milyon asgari ücretlinin 8 yıllık maaşına karşılık geliyor.
Bu büyüklükteki para asgari ücretlilere dağıtılmış olsaydı, 7 milyon asgari ücretlinin her birine 223 bin 571'er lira para düşecekti. Bu parayla her bir asgari ücretli İstanbul ve Ankara gibi büyük şehirler de dahil olmak üzere birer ev alabilecek, dolayısıyla Türkiye'de evi olmayan asgari ücretli kalmayacaktı.
8 YIL ÇİFTE MAAŞ
Kamu kaynaklarıyla 5 inşaat şirketine verilen yaklaşık 1.6 trilyon liralık ihale bedeli asgari ücretlilerin maaşına eklenmesi halinde ise 7 milyon asgari ücretliye 96 ay yani 8 yıl boyunca çifte maaş ödenebiliyor. Halen 2 bin 324 lirayla ciddi geçim sıkıntısı yaşayan asgari ücretlilerin evine böyle bir durumda 8 yıl boyunca 2 bin 324 lira daha girecek ve dar gelirli bu kesim 4 bin 648 lira maaşla daha iyi bir geçim imkanına kavuşabilecekti.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) resmi verilerine göre Türkiye'de halen 4 milyon 16 bin işsiz bulunuyor. İşsizlik Sigortası Fonu şartlarının ağır, aylık ödeme sürelerinin de kısa olması nedeniyle milyonlarca işsiz zar zor yaşamaya çalışıyor.
5 müteahhide aktarılan bu paralar işsizlere verilmiş olsaydı, her birinin payına düşecek 389 bin 691'er TL ile işsizlerin tümü birer iş bile kurabilirdi ya da her bir işsize bu paralar maaş olarak ödenmiş olsaydı 4 milyon 16 bin işsize 14 yıl boyunca 2 bin 324'er liralık asgari ücret verilebilecekti.
Türkiye'de neredeyse tüm otoyol, köprü, tünel, havaalanı ve hastane gibi büyük ihalelerin verildiği 5 müteahhitlik şirketi, dünya sıralamasında ilk 10 arasına girdi.
ALDIKLARI KAMU İHALELERİYLE BİNLERCE ŞİRKETİ SOLLADILAR
Kamu İhale Kurumu'nun resmi verilerine göre, 2019 yılında kamu kurumlarından toplam 50 milyar 263 milyon liralık yapım işi ihale edildi. Kamunun yılda ortalama 50 milyar TL civarında inşaat ihalesi düzenlediği varsayıldığında, 18 yıllık toplam ihale bedeli bile 905 milyar liraya ancak ulaşıyor. Bu da 5 firmanın aldığı 1 trilyon 565 milyar liralık işin Türkiye genelindeki binlerce firmanın 18 yılda alabildiği toplam ihale tutarından bile 660 milyar lira daha fazla olduğunu gösteriyor.
DÜNYA BANKASI HAZIRLADI
Dünya Bankası 137 ülkede 6,400 ihalenin incelendiği altyapı ihaleleri raporunu güncelledi.
Limak 49 milyar dolar ile birinci olurken, Brezilyalı şirket 43 milyar dolarla ikinci oldu.
Dünya Bankası'nın listesindeki 3.ve 4. şirketlerde Türkiye'den. Cengiz İnşaat 42.1 milyar dolar ile 3. Kolin ise 40.4 milyar ile 4. sırada yer aldı. (Sözcü)
Dünyada Kamu'dan en fazla ihale alan şirketer:
