Yahidne’deki bir okulun bodrum katının beyaz, nemli duvarında kırmızı pastelle çizilmiş kaba bir takvim var. Bu, köyün insanları için 5 Mart'tan 2 Nisan'a kadar hayal bile edilemeyecek bir travma dönemine işaret ediyor.
130 KİŞİ 65 METREKARE ODADA BİR AY YAŞADI
Kiev'in 140 km kuzeyinde, Belarus ve Rusya sınırlarına yakın Çernihiv şehrinin hemen dışında bulunan Yahidne, yaklaşık bir ay boyunca Rus askerleri tarafından işgal edildi. İçeri girdiklerinde, erkekleri, kadınları ve çocukları silah zoruyla evlerinden aldılar ve dört hafta boyunca okulun bodrum katında tuttular. Yaklaşık 130 kişi, 65 metrekare büyüklüğünde bir odaya sıkıştı.
Altmış yaşındaki Mykola Klymchuk onlardan biriydi. Klymchuk, okulun bodrumunu BBC’den Yogita Limaye’ye gösterdi. Limaye, kısa bir merdivenden aşağı inerken hastalık ve çürümenin kokusunu almaya başladığını söyledi. Odanın kirli olduğunu, bazı şiltelerin yanında, giysilerin, ayakkabıların ve kitapların yere saçıldığını sözlerine ekledi.
Mykola, "Bu benim yarım metrelik alanımdı. Ayakta uyuyordum. Düşmemek için kendimi burada trabzana bağladım. 25 gecemi böyle geçirdim” dedi.
YAKLAŞIK 50 ÇOCUK VARDI
Mykola, insanların üzerine basma korkusuyla hiç hareket edemeyeceğini söyledi. Tutsak tutulanlar arasında bebekler de dahil olmak üzere yaklaşık 40-50 çocuk vardı. En küçüğü ise henüz iki aylıktı.
Bununla birlikte, Rus kuvvetleri, Çernihiv'e saldırılarını başlatırken Yahidne gibi köylere hızla ulaştı. Haftalar boyunca yaklaşık 300 bin kişilik şehirde, direnişle karşılaşan Rus kuvvetlerinin etrafını sardığı ve bombaladığı için iletişim kesildi. Ayrıca, Rus güçleri başkent Kiev'e giden yoldaki bir köprüyü de yıkarak sakinleri kaçacak hiçbir yer bırakmadılar.
Şimdi Ruslar, Kiev'i alamamalarının ardından geri çekildiler. Bölgeye ilk ulaşan haber kuruluşlarından biri olan BBC, hem işgal hem de bombardıman altında yaşananların dehşeti gözler önüne serdi.
On beş yaşındaki Anastasiya da babası ve babaannesi ile birlikte Yahidne bodrumdaydı.
Anastasiya, "Oturarak yaşıyorduk. Oturarak uyuyorduk. Uyuduğumuzdan değil. İmkansızdı. Buralara çok fazla mermi düşüyordu. Dayanılmazdı" dedi.
BODRUMDA 12 KİŞİ ÖLDÜ
Diğer taraftan, odanın havalandırması yoktu. İki penceresi tahtalarla kapatılmıştı.
Mykola, "Burada kaldığım süre boyunca 12 kişi öldü" dedi.
ÖLÜLERLE YAŞAMAK
Diğer taraftan okulun bodrumunda kalanların çoğu yaşlı insanlardı. Neden öldükleri belli değil, ancak Mykola bazılarının boğularak öldüğüne inandığını söyledi.
GÜNLERCE CESETLERLE BİRLİKTE YAŞADILAR
İnsanlar öldüğünde, cesetler hemen çıkarılamadı. Rus askerleri buna her gün izin vermezdi. Ve dışarıdaki sürekli çatışmalar nedeniyle, havan topları, patlamalar ve silah sesleri, aynı zamanda tehlikeliydi. Bu durum, çocuklar da dahil olmak üzere insanların, dışarı çıkarılıncaya kadar saatlerce ve bazen günlerce cesetlerin arasında yaşadığı anlamına geliyordu.
Anastasiya, "Çok korkutucuydu. Ölen insanları tanıyordum. Bize çok iyi davrandılar. Çok üzüldüm, burada sebepsiz yere öldüler” derken, Mykola, "Normal koşullarda ölmezlerdi. Putin bir savaş suçlusu. Ayaklarım şişmeye başlamıştı. Ama kendi kendime düşündüm, hayatta kalmalıyım. Kızım ve iki torunum için yapmam gerekiyor” diye konuştu.
TUVALETE GİTMELERİNE İZİN VERİLMEDİ
Öte yandan, Anastasiya ve Mykola Rus askerinin çoğu zaman,insanların tuvaleti kullanmak için bile dışarı çıkmalarına izin verilmediğini ve bunun için bir kova kullandıklarını aktardı.
Mykola, "Askerler bazen onları kalkan olarak kullanmak için insanları dışarı çıkardı. Günde iki kez dışarıda açık ateşte yemek pişirmelerine izin verildi. Köyün yeterli yiyecek stoğu ve su için bir kuyusu vardı. Rus askerlerinden biri bana, kendilerine sadece dört gün boyunca Ukrayna'da olacaklarının söylendiğini ve bunun da Kiev'i ele geçirmeye yeteceğini söyledi” dedi.
3 Nisan tarihinde ise Ruslar Yahidne'den çekildi. Ukraynalı askerler şu anda köyde ve mahsur kalan insanların çoğu yakındaki bölgelere tahliye edildi.
Anastasiya, "Her gece birçok kez uyanıyorum. Silah sesini duyabiliyormuşum gibi hissediyorum. Korkup aileme koşuyorum" dedi.
Ruslar, şehri kuşatmak ve sonunda kontrolü ele geçirmek için Çernihiv çevresindeki Yahidne gibi köyleri işgal etti. Şehre giremediler, ancak birçok yerinde kapsamlı yıkım oldu ve yetkililer yaklaşık 350 sivilin öldürüldüğünü açıkladı.
İNSANLAR SEVDİKLERİNİN CESETLERİNİ ARIYOR
Bununla birlikte, Rusya'nın Çernihiv çevresinden çekilmesinden bu yana, gönüllüler ölüleri gömüyor. Ayrılan aileler, sevdiklerinin cesetlerini bulabilecek mi diye bakmaya geliyor.
