Uluslararası Af Örgütü, Oxfam ve UNAIDS gibi kuruluşlardan oluşan 28 ülkeden 77 bilim insanı tarafından oluşturulan Halkın Aşı İttifakı (People’s Vaccine Alliance) tarafından, bilim insanlarına yaptığı bir ankete göre, var olan Covid-19 aşılarının etkisiz kalması ve dünyanın değiştirilmiş aşı formülasyonlara ihtiyaç duyması bir yıl veya daha kısa sürebilir.
KÜRESEL AŞILAMA HIZI BİLİMSEL HEDEFLERİN ÇOK GERİSİNDE
Bilim insanları, Covid-19 tehdidini etkisiz hale getirmek için küresel bir aşılama çabasının gerekli olduğunu uzun zamandır vurguladı. Bunun temel nedenini ise, bazıları daha bulaşıcı, ölümcül ve aşılara daha az duyarlı mutast virüslerinin tehdidi oluşturuyor.
Yapılan çalışma kapsamında, ankete katılan Johns Hopkins, Yale, Imperial College, London School of Hygiene & Tropical Medicine ve Edinburgh Üniversitesi’nde çalışan epidemiyolog, virolog ve bulaşıcı hastalık uzmanlarının üçte ikisi aşıların bir yıl içinde, üçte birisi 9 aydan daha kısa bir süre içinde etkisiz hale gelebileceğini söyledi.
Yale Üniversitesi’nden epidemiyoloji doçenti Gregg Gonsalves, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, “Her gün yeni mutasyonlar ortaya çıkıyor.Bazı varyantlar daha verimli bir şekilde aktarılabilir ve önceki türlere karşı bağışıklık tepkisinden potansiyel olarak kaçınabilir. Dünyayı aşılamadığımız sürece, virüsün oyun alanını gittikçe daha fazla mutasyona açık bırakıyoruz, bu da mevcut aşılarımızdan kaçabilecek ve onlarla başa çıkmak için güçlendirici aşılar gerektirebilecek varyantları doğurabilir" ifadelerini kullandı.
mRNA AŞILARI LDUKÇA MALİYETLİ VE DAĞITIMI ZOR
Dünyanın farklı yerlerinde eski ve yeni teknolojilerle oluşturan birçok aşı kullanılmaya başlandı. Araştırmacılara göre Pfizer / BioNTech ve Moderna şirketleri tarafından geliştirilen ve yeni varyantlara uyum sağlamak için hızla (haftalar veya aylar içinde) ayarlanabilen mRNA teknolojisi çok fazla avantaja sahip. Ancak bu aşılar, kısa bir süre içinde yeni varyantlara uyarlanabilse de üretimlerinin çok maliyetli olması ve zahmetli taşıma koşulları, onları özellikle fakir ülkelerin erişimi için çok zorlu bir hale getiriyor.
HALA TEK BİR VATANDAŞINI AŞILAMAYAN ÜLKELER VAR
Diğer taraftan, İngiltere, ABD ve İsrail gibi zengin ülkeler, nüfuslarının dörtte birinden fazlasına en az bir aşı dozu uyguladılar ve yüz milyonlarca doz aşı temin ettilerş Buna karşılık, Güney Afrika ve Tayland gibi ülkeler ise nüfuslarının yüzde birini bile aşılamayı başaramadı. Bazı ülkeler henüz ilk dozlarını hiç uygulayamadı.
AŞI GELİŞTİRİCİLER TEKNOLOJİLERİNİ VE FİKRİ MÜLKİYETLERİNİ DÜNYA İLE PAYLAŞMALI
Sözde aşı milliyetçiliğine karşı koymayı amaçlayan ve Dünya Sağlık Örgütü(DSÖ) tarafından oluşturulan küresel aşı girişimi koalisyonu Covax, 2021'de düşük gelirli ülkelerdeki nüfusun ez az yüzde 27'sine aşı sağlayabilmeyi umuyor. Ancak, Halkın Aşı İttifakı’na göre bu yeterli değil.
Oxfam eşitsizlik politikası başkanı ve Halkın Aşı İttifakı başkanı Max Lawson, "Zengin ülkelerde gördüğümüz, nüfuslarındaki tüm yetişkinleri yaza kadar aşılamayı hedefleyen aciliyet, küresel olarak yansıtılmıyor. Covax'ın yıl sonuna yoksul ülkelerdeki yüzde 27'yi hedefliyor. Ancak bu yeterli değil” ifadelerini kullandı.
Lawson, ayrıca Covid-19 aşı geliştiricilerini, üretimi artırmak için teknolojilerini ve fikri mülkiyetlerini açıkça paylaşmaya çağırdı:
"İddialı küresel hedef nerede? Bilimin bize gerekli olduğunu söyleyen hedefle yapılan uygulamaların alakası yok. Bence kilit nokta bu.. Sınırlı aşılamanın oldukça tehlikeli olduğu yaygın kabul görüyor."
